نرخ بازگشت سرمایه چیست؟
هر فرد یا مجموعه‌ای که در تجارت یا کسب و کاری سرمایه‌گذاری می‌کند در نهایت به دنبال این است که پس از مدتی سرمایه بازگشت کرده و به سودآوری برسد. در واقع افراد انتظار دارند که آورده‌ای که برای تجارت در کسب و کار داشته‌اند پس از مدتی جبران شده و در ادامه با سوددهی باعث افزایش سرمایه آن‌ها شود. اما آیا می‌توان پیش از اقدام به سرمایه‌گذاری در یک تجارت یا کسب و کار از بازگشت سرمایه خود و میزان سوددهی آن مطلع شد؟ در این مطلب از بلاگ آموزشگاه حسابداری پکت، بررسی خواهیم کرد.
نرخ بازگشت سرمایه (ROI)
می‌توان از طریق زمان و هزینه‌ای که برای یک کسب و کار صرف شده است تمام فعالیت‌های مربوط به آن را اندازه‌گیری کرد. شاخص‌های عملکردی کلیدی در این حوزه وجود دارد که می‌تواند به نرخ بازگشت سرمایه اشاره کرد. با استفاده از این شاخص، افراد و سازمان‌ها می‌توانند ضررهای احتمالی ناشی از فعالیت کسب و کار را کاهش داده و آن را به سود تبدیل کنند. این موضوع نشان دهنده اهمیت شاخص نرخ بازگشت سرمایه و آشنایی با نحوه محاسبه آن برای یک کسب و کار را نشان می‌دهد.
درباره «دستورالعمل حاکمیت شرکتی ناشران ثبت شده در سازمان بورس» که می‌تواند روی کاهش ریسک فعالیت در بازارهای بورسی و فرابورسی تاثیر بگذارد، بیشتر بخوانید.
نرخ بازگشت سرمایه (ROI)
شاخص نرخ بازگشت سرمایه یا ROI (Return On Investment)، یکی از شاخص‌های کلیدی عملکرد است که میزان موفقیت یک سرمایه‌گذاری را نشان می‌دهد. نسبت سود حاصله به میزان هزینه و سرمایه‌ای که برای یک کسب و کار یا تجارت صرف شده است بهترین تعریفی است که می‌توان از ROI ارائه کرد. سود بدست آمده از سرمایه‌گذاری در کسب و کار یا تجارت فقط به جنبه مادی محدود نمی‌شود و موارد غیر مالی مانند برندسازی را نیز در بر می‌گیرد اما به طور کلی منظور نرخ بازگشت سرمایه بر روی سودآوری مالی کسب و کار یا تجارت تمرکز دارد.
شاخص ROI برای محاسبه نسبت درآمد به سرمایه در یک کسب و کار مورد استفاده قرار می‌گیرد که هر چه نسبت به دست آمده بزرگتر باشد نشان دهنده این است که کسب و کار مربوطه توانایی سوددهی بالایی دارد. در نتیجه با استفاده از این شاخص می‌توان بهترین کسب و کار از نظر سوددهی را تعیین کرده و برای سرمایه‌گذاری انتخاب کرد. نرخ بازگشت سرمایه یک نسبت ساده است که از تقسیم سود به دست آمده از کسب و کار نسبت به هزینه‌هایی که برای سرمایه‌گذاری صرف شده است بدست می‌آید.
در همین رابطه بخوانید: نرخ رشد بازار چیست و چگونه می توان آن را محاسبه کرد؟
فرمول محاسبه نرخ بازگشت سرمایه
فرمول محاسبه نرخ بازگشت سرمایه
همانطور که اشاره شد شاخص ROI در کسب و کارها نسبت سودی که از سرمایه‌گذاری به دست آمده به کل هزینه‌هایی است که برای کسب و کار صرف شده است. در واقع این شاخص عملکردی کلیدی، برای تعیین آینده یک کسب و کار و سرمایه‌گذاری در آن مهم است. در آموزش حسابداری امروزی، باید به دنبال شاخص‌ها و فاکتورهایی باشید که کار حسابداری را برای شما راحت‌تر کند. به طوری که اطمینان و اعتبار تصمیمات و گزارشات شما، بیشتر شود. نرخ بازگشت سرمایه، یک نسبت ساده است که به صورت زیر محاسبه می‌شود و اهمیت زیادی در سرمایه گذاری یا عدم سرمایه گذاری در یک کسب و کار دارد:
نرخ بازگشت سرمایه = (کل هزینه – کل درآمد) / کل سرمایه گذاری
در صورتی که نتیجه به دست آمده از فرمول بالا را در عدد 100 ضرب کنید می‌توانید شاخص ROI را بر اساس درصد بیان کنید. شاید در نگاه اول با یک فرمول محاسباتی ساده روبرو باشیم اما برای محاسبه دقیق این شاخص باید موارد زیادی مدنظر قرار بگیرد که در برخی مواقع محاسبه آن را پیچیده می‌کند.
روش های محاسبه نرخ بازگشت سرمایه
معمولا از دو روش اصلی می‌توان برای محاسبه نرخ بازگشت سرمایه در یک کسب و کار یا تجارت استفاده کرد. در روش اول نسبت بازده خالص سرمایه به هزینه سرمایه‌گذاری محاسبه شده و به صورت درصد بیان می‌شود. در روش دوم ارزش اولیه سرمایه‌گذاری از ارزش نهایی سرمایه‌گذاری کسر شده و بر هزینه سرمایه‌گذاری تقسیم می‌شود که می‌توان آن را به صورت درصد بیان کرد.
در این دو روش اگر میزان ROI مثبت باشد به این معنی است که سرمایه‌گذاری در کسب و کار یا تجارت سودآور خواهد ولی اگر نتیجه به دست آمده منفی باشد به این معنی است که سرمایه‌گذاری سودآور نبوده و بهتر است طرح دیگری برای سرمایه‌گذاری انتخاب شود. در صورتی که نرخ بازگشت سرمایه مربوط به چند طرح و کسب و کار را مورد مقایسه قرار دهید، طرحی که ROI بالاتری دارد بهترین گزینه برای سرمایه‌گذاری به حساب می‌آید.
نحوه تجزیه و تحلیل نرخ بازگشت سرمایه ROI
در تجزیه و تحلیل نرخ بازگشت سرمایه، هر نتیجه مثبتی را می‌توان بازگشت خوب در نظر گرفت. در صورتی که این شاخص برای یک کسب و کار یا تجارت مثبت باشد به این معنی است که کل هزینه سرمایه‌گذاری برگشته و حتی به سود نیز رسیده است. در صورتی که این شاخص پس از محاسبه منفی باشد به این معنی است که درآمد حاصل از کسب و کار در حدی نبوده است که بتواند کلیه هزینه‌ها را پوشش دهد و نه تنها به سوددهی نرسیده است بلکه سرمایه اولیه نیز برنگشته است.
از محاسبه نرخ بازگشت سرمایه می‌توان برای کسب و کارها و سرمایه‌گذاری‌های مختلفی استفاده کرد و مدیران می‌توانند از این شاخص به منظور میزان بازگشت هزینه‌ها و سرمایه‌ای که وارد کسب و کار کرده‌اند، استفاده کنند. همچنین سرمایه گذاران می‌توانند از این شاخص به منظور عملکرد سهام خود در یک کسب و کار استفاده کنند و افراد حقیقی نیز می‌توانند برای نرخ بازگشت اموال و دارایی‌های خود از این شاخص بهره ببرند.
نکته مهم در محاسبه نرخ بازگشت سرمایه که باید مورد توجه قرار بگیرد این است که این شاخص، ارزش پول را در زمان در نظر نمی‌گیرد. این موضوع در حوزه خرید و فروش سهام اهمیت زیادی ندارد اما زمانی که هدف از محاسبه این شاخص، محاسبه ارزش دارایی‌های ثابت مانند مسکن باشد که هر ساله به ارزش آن افزوده می‌شود، از اهمیت زیادی برخوردار است.
ویژگی‌های نرخ بازگشت سرمایه می‌تواند به پیش بینی دقیق آینده کسب و کار کمک کند
کاربردهای نرخ بازگشت سرمایه
تا به اینجا با اهمیت محاسبه نرخ بازگشت سرمایه و روش‌های مختلف محاسبه آن آشنا شدیم. اما سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که شاخص ROI چه کاربردهایی دارد و در چه مواردی می‌توان از آن استفاده کرد؟ بیشترین کاربرد محاسبه این شاخص در سازمان‌ها و به منظور تدوین استراتژی‌های بازاریابی است.
اطلاع از خروجی و سود بدست آمده در ازای سرمایه‌گذاری که در یک کسب و کار یا تجارت انجام شده است اصلی‌ترین و مهم‌ترین کاربرد شاخص ROI به حساب می‌آید. به عنوان مثال در مقایسه دو نرخ بازگشت، طرحی که نرخ 40% دارد نسبت به طرحی که نرخ آن 20% است، نشان دهنده این است که طرح اول عملکرد بهتری داشته توانسته سود بیشتری را برای سرمایه‌گذار به همراه داشته باشد.
یکی دیگر از مواردی که می‌توان از نرخ بازگشت سرمایه استفاده کرد زمانی است که به عنوان یک کسب و کار قصد ارائه یک محصول جدید به بازار دارید. اگر بخواهید سودآور بودن محصول جدید خود را بسنجید می‌توانید از این شاخص بعد از عرضه محصول به بازار استفاده کرده و میزان سوددهی و بازگشت سرمایه آن را ارزیابی کنید. حتی با استفاده از این شاخص و از طریق شبیه‌سازی مشتریان می‌توایند میزان بازگشت سرمایه را به صورت تقریبی محاسبه کنید.
جمع‌بندی
هدف تمامی افراد، شرکت‌ها و سازمان‌ها در کسب و کار خود این است که بتوانند با توجه به هزینه‌هایی که برای سرمایه‌گذاری صرف کرده‌اند به حداکثر سود ممکن دست پیدا کنند. به این منظور که سازمان‌ها و افراد بتوانند میزان سود حاصل از فعالیت کسب و کار خود را پیش‌بینی و محاسبه کنند شاخص‌هایی وجود دارد که با محاسبه آن‌ها می‌توانند به این هدف دست پیدا کنند. شاخص مالی نرخ بازگشت سرمایه یکی از شاخص‌های مهمی است که میزان سوددهی یک کسب و کار را در ازای سرمایه‌گذاری اولیه نشان می‌دهد.