قانون مالیات بر ارزش افزوده چیست؟
اگر نمی‌دانید ارزش افزوده چیست، خواندن این مطلب برای شما ضروری است. قانون مالیات بر ارزش افزوده 1403 در اکثر کسب‌وکارها و فعالیت‌های اقتصادی اعمال می‌شود. بدون اطلاع از این قانون و مواد آن، احتمال بروز جریمه‌های مالیاتی بسیار بالا می‌رود. بهتر است قبل از آن‌که سازمان‌های نظارتی به حساب مالیات شما برسند، خودتان دست به کار شوید.
قانون ارزش افزوده جدید
قانون مالیات بر ارزش افزوده و انواع آن
مالیات بر ارزش افزوده، ارزشی است که از زمان تولید تا مصرف محصولات مختلف به قیمت اولیه اضافه می‌شود. محاسبه نرخ مالیات بر ارزش افزوده، مرحله‌ای و به شکل زنجیروار از تولید تا مصرف کالا انجام می‌شود. قانون مالیات بر ارزش افزوده 1403، از سمت سازمان امور مالیاتی کشور برای مشخص شدن موارد مالیاتی ارائه شده است.
این قانون مشخص می‌کند که در قیمت چه محصولات و خدماتی، باید ارزش افزوده محاسبه شود. همچنین در این قانون نرخ مالیات ارزش افزوده، انواع معافیت‌ها، جریمه‌های عدم پرداخت و ارائه اطلاعات غلط، مشمولان و نحوه پرداخت مالیات ارزش افزوده آمده است. قانون ارزش افزوده جدید 1403 بر هر 3 نوع مالیات تولیدی، درآمدی و مصرفی اعمال می‌شود.
تولید کنندگان و ارائه دهندگان خدمات هم ممکن است مالیات ارزش افزوده پرداخت کنند. هنگامی که مصرف کننده کالایی را از فروشنده می‌خرد، قیمت آن کالا با در نظر گرفتن مالیات محاسبه می‌شود. فروشنده موظف است ارزش افزوده دریافت شده را به حساب سازمان امور مالیاتی دولت واریز کند. اما در این بین فروشنده می‌تواند در صورت پرداخت ارزش افزوده در هنگام خرید مواد اولیه، آن را از مبلغ مالیات کم کند. محاسبه این مالیات طبق قانون ارزش افزوده جدید هر 3 ماه یکبار انجام می‌شود.
مالیات بر ارزش افزوده چند درصد است؟
بر اساس قانون مالیات بر ارزش افزوده جدید ایران، فروشنده می‌تواند 10% به قیمت قبلی محصولات یا خدمات به عنوان ارزش افزوده اضافه کند. این مبلغ پس از کسر مالیاتی که فروشنده پرداخت کرده است، به حساب دولت ریخته می‌شود. در ابتدای اجرای قانون ارزش افزوده در سال ۱۳۸۷، نرخ ۳% در نظر گرفته شد. با گذشته ۱۳ سال از اجرایی شدن این قانون، نرخ 10% فعلی در محاسبات داخلی شرکت‌ها و واحدهای صنفی مورد قبول است.
با در نظر گرفتن اینکه پرداخت کننده مالیات ارزش افزوده، تولید کننده، عرضه کننده، مصرف کننده یا خریدار است، محاسبه این نرخ اهمیت زیادی دارد. ارزش افزوده یک نوع درآمد غیرمستقیم در نظر گرفته می‌شود. هدف قانون مالیاتی ارزش افزوده، محاسبه تفاوت ارزش کالا با خدمات خریداری شده و ارزش کالا و خدمات ارزش شده است. بنابراین نرخ و درصدی که به عنوان ارزش افزوده روی قیمت محصولات و خدمات کشیده می‌شود، تاثیر مستقیم در اقتصاد خرد و کلان خواهد داشت.
مهم است که واحدهای صنفی در محاسبه مالیات ارزش افزوده نهایت دقت را داشته باشند تا علاوه بر گرفتن مبلغ دقیق و بدون کم و کاست از خریدار و مصرف کننده، در پرداخت مبالغ جمع آوری شده به سازمان امور مالیاتی مشکلی به وجود نیاید.
نحوه پرداخت مالیات بر ارزش افزوده
نحوه پرداخت مالیات بر ارزش افزوده
سامانه مالیات بر ارزش افزوده، جایگزین مدل‌های سنتی و روش‌های قدیمی شده است. با در نظر گرفتن اینکه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده به شکل ۳ ماهه و پس از آن انجام می‌شود، بنابراین در هر سال مالی باید ۴ پرداخت به سازمان امور مالیاتی انجام شود. تا ۱۵ روز پس از صدور صورت حساب می‌توانید نسبت به پرداخت مالیات اقدام کنید.
برای اینکه مشمول جریمه‌های مالیاتی نشوید، رعایت این مهلت زمانی الزامی است. جریمه‌های سازمان امور مالیاتی تنها وجه نقد نیست. ممکن است شما مشمول محرومیت‌های مالیاتی در یک یا چند سال مالی شوید. به همین دلیل مهم است که از بهترین و سریع‌ترین مسیر نسبت به پرداخت مالیات ارزش افزوده خود اقدام نمایید. در روش‌های قدیمی از اظهار نامه‌های دستی و پرداخت حضوری و فیزیکی مالیات استفاده می‌شد.
اما در حال حاضر با الکترونیکی شدن فرآیند بررسی و محاسبه مالیات بر ارزش افزوده، دیگر نیازی به حضور فیزیکی در کارگزاری‌ها و شعب مالیات نیست. برای پرداخت الکترونیکی طبق قانون ارزش افزوده جدید 1403 شما باید به سامانه نظام مالیات ارزش افزوده وارد شوید و در آن ثبت نام کنید. با رجوع به نشانی www.evat.ir می‌توانید برای ثبت نام و پرداخت اقدام کنید. در این سامانه مالیات بر اساس آخرین تغییرات قانون مالیات بر ارزش افزوده 1403 محاسبه می‌شود.
همچنین فهرست مودیان ثبت‌نام شده فاقد اعتبار به دلیل صدور صورتحساب غیرواقعی هم از طریق این سامانه قابل مشاهده است. در صورتی که اطلاعات نادرست و غلط در اختیار سازمان نظام مالیاتی قرار دهید، مشمول جریمه‌های سنگین خواهید شد. پس از ورود و ثبت نام در این سامانه، امکان ارسال اظهارنامه در دوره‌های مختلف زمانی برای شما وجود دارد. کلیه اطلاعات عمومی مودی در این سامانه وجود دارد. دقت کنید که اطلاعات ثبت شده در سامانه، مغایرتی با واحد صنفی نداشته باشد.
قانون مالیات بر ارزش افزوده سال 1403 به طور شفاف مالیات ارزش افزوده در شاخه‌های مختلف کاری را مشخص کرده است. از مالیات بر ارزش افزوده طلا گرفته تا قانون ارزش افزوده جدید در قراردادهای پیمانکاری، باید اظهارنامه داشته باشند.
چه فعالیت‌هایی مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده هستند؟
گستردگی محصولات و خدمات مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده 1403 به عمده کسب‌وکارها و واحدهای صنفی می‌رسد. در اولین مرحله از اجرای این قانون، وارد کنندگان، صادرکنندگان، کلیه فعالان اقتصادی با سقف مشخصی از درآمد مکلف به پرداخت مالیات ارزش افزوده شدند. اما در حال حاضر کسب‌وکارهای زیادی باید ارزش افزوده را در قیمت‌های خود حساب کنند. فهرست بلند بالای مشمولین قانون مالیات ارزش افزوده شامل موارد زیر است:
- فروشندگان آهن آلات، طلا و جواهر
- صاحبان کارگاه‌های صنعتی (صنفی و غیرصنفی)
- صاحبان متل و هتل، نمایشگاه‌ها و فروشگاه‌های خودرو، بنگاه معاملات املاک، تالارهای پذیرایی و رستوران‌ها، تعمیرگاه‌های مجاز خودرو، چاپ‌خانه داران، سینماها، تماشاخانه‌ها و مکان‌های تفریحی و ورزشی
- صاحبان دفاتر اسناد رسمی، دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی، مراکز ارتباطات رایانه‌ای، خدمات ارتباطی و دفاتر خدمات دولت الکترونیک
- چلوکبابی‌ها، سالن‌های غذاخوری، سفره خانه‌های سنتی و اغذیه فروشی‌های زنجیره‌ای با مالکیت واحد
همانطور که از فهرست بالا مشخص است، در طول زمان کسب‌وکارهای مختلف با فعالیت‌های گوناگون، مشمول پرداخت این مالیات شدند. بنابراین نیاز است تا صاحبان این کسب‌وکارها نسبت به قوانین حاکم نظام امور مالیاتی، شرایط و نحوه پرداخت و انواع معافیت‌های مالیات ارزش افزوده آگاه باشند.
انواع معافیت‌های مالیاتی قانون مالیات بر ارزش افزوده
انواع معافیت‌های مالیاتی قانون مالیات بر ارزش افزوده
مانند تمامی انواع مالیات، در قانون مالیات بر ارزش افزوده 1403 هم می‌توانید از معافیت‌های مالیاتی استفاده کنید. بسیاری از مشاغل از پرداخت مالیات از جمله ارزش افزوده معاف هستند. در طول زمان امکان تغییر فهرست معافیت و اضافه و کم شدن مشاغل معاف وجود دارد. بر اساس آخرین تغییرات قانون مالیات، مشاغل زیر معاف از پرداخت ارزش افزوده هستند:
- تولیدکنندگان محصولات کشاورزی و مشاغل آماده سازی و بسته‌بندی آن
- دامپروری‌ها و مشاغل مرتبط با نگهداری دام
- فروشندگان کالاهای پرمصرف سبد تغذیه خانوار (گوشت قرمز، مرغ، ماهی، لبنیات، نانوایی، خواربار، میوه و سبزی فروشی)
- عرضه کنندگان غذای آماده مانند رستوران‌های بیرون‌بر
- مشاغل مربوط به کاغذ و مطبوعات و چاپ
- لوازم پزشکی و توانبخشی
- ارائه دهندگان خدمات بورس، بانک و بیمه
- شرکت‌های تامین نیروی انسانی و خدماتی
- مشاغل مربوط به تعمیر و نگهداری کالاهای نظامی، دفاعی و امنیتی
- کالاهای سرمایه‌ای مانند انواع شمش طلا و فرش دستباف
فهرست معافیت‌های مالیاتی ارزش افزوده با تغییرات زیادی همراه است. اما به طور معمول موارد بالا عضو همیشگی این فهرست محسوب می‌شوند. در صورتی که فعالیت و کسب‌وکار شما جزو یکی از موارد بالا باشد، می‌توانید از معافیت‌های مالیاتی استفاده کنید. اضافه کردن نرخ ارزش افزوده به روی محصولات دسته بندی‌های بالا، ممنوع و غیر مجاز است. در صورتی که 10% مالیات را روی قیمت نهایی محصولات و خدمات خود اعمال می‌کنید، باید سریعاً فهرست قیمت خود را اصلاح نمایید.
آخرین تغییرات قانون ارزش افزوده جدید 1403
با شروع سال جدید، قانون مالیات بر ارزش افزوده 1403 تغییرات و اصلاحیه‌های این قانون از سمت شورای نگهبان ابلاغ شد. همچنان نرخ قبلی برای این نوع از مالیات در نظر گرفته می‌شود. مشاغل معاف از مالیات هم طبق دستورات قبلی مشخص شده‌اند. البته در فهرست مشاغل معاف از مالیات، با عناوین جدیدی هم روبه‌رو هستیم. مراکز تولیدی، آزمایشگاهی و عرضه کننده بذر، نهال، سم و کود از جمله مشاغلی هستند که به تازگی در فهرست معافیت قرار گرفته‌اند.
روغن‌های خوراکی گیاهی و حیوانی، شیر خشک مخصوص تغذیه کودکان، کالاهای وارده مسافر برای استفاده شخصی و انواع حواله‌های کاغذی و الکترونیکی از جمله مواردی هستند که در فهرست معافیت از مالیات بر ارزش افزوده قرار دارند. برای اطلاع از آخرین تغییرات و به‌روزرسانی‌های جدید این قانون، خواندن متن کامل و تبصره‌های آن الزامی است. دوره آنلاین قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان و قانون مالیات بر ارزش افزوده از سمت آموزشگاه حسابداری حسابداران خبره برگزار می‌شود که می‌تواند شما را با تمامی مباحث مرتبط با قانون مالیات آشنا کند.
استفاده از پایانه‌های فروشگاهی در تمامی کسب‌وکارها رایج شده است. در کنار آن هر واحد صنفی و غیر صنفی می‌تواند به عنوان مودی شناخته شود. بنابراین شما باید بتوانید در کنار آگاهی کامل نسبت به قانون مالیات و ارزش افزوده، نحوه کار با سامانه مودیان را هم بلد باشید. گذراندن این دوره جزو مباحث آموزش حسابداری تخصصی هم محسوب می‌شود. با در نظر گرفتن مباحث عملی، توانایی‌ها و مهارت‌های شما محک خواهد خورد.