اضافه کاری چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟
مفهوم اضافه کاری چیست؟ کارگران طبق قانون کار باید چند ساعت در هفته کار کنند؟ مبلغ اضافه کاری 1401 چقدر است و با چه نرخ‌هایی محاسبه می‌شود؟ برای آشنایی بیشتر با ساعات کاری قانون کار کارگران و حداقل حقوق و مزایای کار در سال 1401، ادامه مطلب را بخوانید.
اضافه کاری و نحوه محاسبه آن در فیش حقوق
اضافه کاری چیست؟
یکی از مباحث در حسابداری شرکت‌های خدماتی و پیمانکاری، محاسبه اضافه کاری طبق قانون کار و تامین اجتماعی است. قانون اضافه کاری، نحوه پرداخت حقوق را به ازای هر ساعت کار بیشتر کارگران و کارمندان را مشخص می‌کند. اما در ابتدا باید بدانید که اضافه کاری چیست و نحوه محاسبه اضافه کاری سال 1401 چگونه است.
تمام نیروهای کاری در شرکت باید هفته‌ای 44 ساعت کار کنند. این تعداد ساعت توسط اداره کار و امور اجتماعی مشخص شده است. 44 ساعت کار هفتگی در بیشتر کشورهای جهان معمول است و در ایران هم از همین ساعت هفتگی استفاده می‌شود. حال اگر کارگر یا کارمندی، کمتر از این ساعت در هفته و ماه کار کند، مشمول کم کاری است و عملاً از مرخصی‌های خود استفاده می‌کند. برای ساعات بیشتر از 44 ساعت مشخص شده هم، باید پرداخت اضافه کاری از سوی کارفرما صورت بگیرد.
در نظر داشته باشید که 44 ساعت کار هفتگی، برای مشاغل عادی است و قطعا ساعت کاری مشاغل سخت و زیان آور، با این مقدار متفاوت است. اما با این حال، موضوع فرمول محاسبه اضافه کاری و نحوه پرداخت دقیق آن همیشه مورد بحث کارفرما و کارگران است. قبل از هر چیز بهتر است انواع اضافه کاری و نحوه محاسبه اضافه کاری را با هم بررسی کنیم.
انواع اضافه کاری چیست؟
تعریف اضافه کاری کارگران، شرایط و نحوه محاسبه آن در ماده 95 قوانین کار توضیح داده شده است. قبل از اینکه به فرمول اضافه کاری برسیم، باید انواع اضافه کرای را بشناسیم و تفاوت‌های آن‌ها را بدانیم.
- اضافه کاری عادی: کارکرد بیش از ساعت مشخص شده کار روزانه در صورتی که خارج از روز تعطیل و جمعه باشد، در این لیست قرار می‌گیرد
- اضافه کاری تعطیل کاری: اضافه کاری کارگر و کارمند در روزهای تعطیل رسمی تقویم ایران، در این لیست قرار می‌گیرد
- اضافه کاری جمعه: اضافه کاری روزهای جمعه در این دسته قرار می‌گیرد
- اضافه کاری شبانه: کارکرد در ساعت بین بازه 22 تا 6 صبح با نرخ اضافه کاری شبانه باید محاسبه شود
جدول ساعات کار قانون کار کارگران 1401
بیشتر بخوانید: حداقل حقوق و مزایا کارمندان و کارگران در سال ۱۴۰۱ چقدر خواهد بود؟
ساعت خوردن صبحانه و ناهار
در قانون کار برای استراحت، خوردن صبحانه و ناهار کارمندان و کارگران و نحوه محاسبه اضافه کاری با در نظر گرفتن آن، چیزی مشخص نشده است. طبق ماده 51 قانون کار زمانی که کارگر برای خوردن صبحانه، ناهار و استراحت صرف می‌کند، باید خارجی از محدوده ساعات کاری در نظر گرفته شود. قانون کار، 44 ساعت کار هفتگی را تنها شامل ساعات کار مفید روزانه می‌داند. یعنی اگر در کارگاه یا شرکتی، تایم ناهار و خوردن صبحانه و استراحت 1.5 ساعت در نظر گرفته شده باشد، این تعداد ساعت کار باید به تایم کاری هر روز اضافه شود.
برای درک بهتر این موضوع، آن را با یک مثال بررسی می‌کنیم. 44 ساعت کار هفتگی برای 6 روز هفته، یعنی کار میانگین 7.33 ساعت در روز. حال اگر کارگری برای خوردن ناهار، نیم ساعت زمان صرف کند، یعنی باید چیزی در حدود 7.8 ساعت در روز کار کند. به همین دلیل است که ساعت کاری به طور معمول 8 ساعت گفته می‌شود؛ یعنی تایم مفید کاری به اضافه‌ی ساعت ناهار و استراحت. نحوه محاسبه اضافه کاری باید در نظر گرفتن این موارد باشد.
تعطیل کاری چیست؟
همانطور که در بالاتر گفتیم، تعطیل کاری، یکی از انواع اضافه کاری است و نرخ پرداخت آن با ساعت اضافه کاری معمولی و عادی فرق دارد. تعطیل کاری زمانی پرداخت می‌شود که کارگر در روزهای تعطیل رسمی تقویم کار کند. در این صورت، مشمول دریافت اضافه حقوق تعطیل کاری خواهد بود.
جمعه کاری چیست؟
طبق تقویم 1401، 52 روز تعطیل جمعه وجود دارد. کار کردن کارمند و کارگر در هر کدام از این 52 روز، او را مشمول دریافت فوق العاده حقوق جمعه کاری می‌کند. طبق اضافه کاری 1400، جمعه کاری ماهانه حدود 100 هزار تومان به حقوق فرد اضافه می‌کند. دیدن جدول زیر برای بررسی نرخ‌های شب کاری، جمعه کاری و نوبت کاری در سال 1400 مفید خواهد بود:
نرخ‌های شب کاری، جمعه کاری و نوبت کاری در سال 1401
نحوه محاسبه اضافه کاری در قانون کار
برای محاسبه دقیق اضافه کاری در فیش حقوقی هر فرد طبق قانون کار، باید از دوره‌های آموزش حسابداری به روز و متناسب با تغییرات قانون 1401 استفاده کنید. در دوره‌هایی مانند دوره آموزش حسابداری پکت، اصول و مفاهیم اولیه حسابداری به شما یاد داده می‌شود. یعنی برای شروع، می‌توانید تنها با داشتن یک مدرک دیپلم، برای ثبت نام و شرکت در دوره اقدام کنید. در ادامه، یاد می‌گیرید که تمامی وظایف یک حسابدار ساده از جمله نحوه محاسبه اضافه کاری را انجام دهید.
تعیین و صدور فیش حقوقی هر فرد در ماه، از پایه‌ای‌ترین و اساسی‌ترین وظایفی است که به عهده حسابداران گذاشته می‌شود. بنابراین به عنوان حسابدار باید بتوانید حقوق هر فرد را بر اساس ساعت کار هفتگی، اضافه حقوق و فوق العاده کاری مشخص کنید. هرگونه اشتباه و مغایرت بین ساعات کاری و حقوق پرداختی، حق یکی از طرفین (کارفرما یا کارگر) را ضایع می‌کند. بنابراین برای انجام این کار باید دانش و صلاحیت لازم را پیدا کنید. شرکت در دوره‌های آموزش حسابداری و امور مالی آموزشگاه حسابداری پکت به شما کمک می‌کند تا توانایی‌ها و مهارت‌های خود را در زمینه حسابداری بیشتر کنید.