حسابرسی مالیاتی چیست؟
اگر نمی‌دانید حسابرسی مالیاتی چیست و چرا باید از آن استفاده کرد، خواندن این مطلب را از دست ندهید. حسابرسی، حسابداری نیست اما انجام آن به امور مالی دیگر وابسته است. به عنوان یک حسابدار باید از حسابرسی هم اطلاع داشته باشید. یکی از نقش‌های حسابدار همکاری با حسابرس است. شما باید بتوانید مدارک مورد نیاز حسابرسی را فراهم کنید. با حسابداران خبره همراه باشید تا با یکی از حساس‌ترین فرایندهای مالی آشنا شوید.
حسابرسی مالیاتی
حسابرسی مالیاتی
اینکه حسابرسی مالیاتی چیست، پاسخ ساده‌ای دارد. حسابرسی مالیاتی به زبان ساده، فرایندی است که درستی اسناد و مدارک مالیات را بررسی می‌کند. در حسابرسی مالیاتی مسیر انجام حسابداری و قوانین و مقررات مربوط به مالیات اهمیت دارد. حسابرس مالیاتی می‌تواند عوارض بر درآمد شرکت را محاسبه کند. علاوه بر آن حسابرسی مالیات بهترین روش‌ها و راه‌های قانونی را برای پرداخت مالیات پیش روی شرکت‌ها می‌گذارد. برای انجام فرایند حسابرسی مالیاتی باید بازه‌های زمانی مشخص را در نظر بگیرید. با وجود الزام به پرداخت مالیات در پایان، نظم در فرایند حسابرسی مهم است. حسابرسی مالیاتی، کاری حساس و دارای اهمیت ویژه است. هرگونه اشتباه و کلی‌نگری باعث باقی ماندن خطا‌ها و ایجاد جریمه‌های مالیاتی می‌شود. بنابراین حسابرس باید نگاه تیز بین و حوصله بیشتری نسبت به حسابدار داشته باشد. اینکه تنها بدانید حسابرسی مالیاتی چیست نمی‌تواند شما را به حسابرس تبدیل کند. در کنار دانش، تجربه و مهارت کافی هم مورد نیاز است. در حسابرسی مالیاتی بررسی تمامی موارد زیر الزامی است:
- میزان درآمدهای شرکت
- میزان هزینه‌ها و مخارج شرکت
- مطابقت و تراز حساب‌ها با دفاتر و صورت‌های مالی در دوره‌های زمانی مشخص
- تهیه صورت کامل واردات و صادرات (در صورت وجود)
- تهیه صورت کامل گردش مواد اولیه و کالاهای انبار
- محاسبه قیمت تمام‌شده کالاها و ارائه خدمات
- مشخص کردن دارایی‌های ثابت
- محاسبه خسارت‌های شعبه‌ها و نمایندگی‌ها (در صورت وجود)
- محاسبه تعدیلات سنواتی
- تعیین معامله‌ها با اشخاص ثالث
- بررسی مالیات تکمیلی
- بررسی حقوق و دستمزد
بیشتر بخوانید: حسابداری مالیاتی چیست؟
مراحل انجام حسابرسی مالیاتی
برای انجام فرآیند حسابرسی باید بدانید که حسابرسی مالیاتی چگونه است و حسابرس به چه چیزهایی نیاز دارد. حسابرسی مالیاتی مانند تمامی فرآیندها و فعالیت‌های مالی در طی مراحل مختلف انجام می‌شود. ابتدا باید مشخص شود که حسابرسی با بررسی دفترهای روزنانه، دفتر کل و دفتر دارایی ممکن است یا نه. پس از آن حجم مبادلات و معاملات شرکت و میزان دارایی‌ها در حساب‌های شرکت مورد بررسی قرار می‌گیرد. نتایج به دست آمده از بررسی‌ها باید در کاربرگ حسابرسی ثبت و ذخیره شوند. تمامی حساب‌های مالی باید شفاف شوند و اعتبار تمامی موارد ثبت شده در دفاتر مشخص گردد. در طی این مراحل ممکن است گرفتن تاییدیه از ریاست شرکت و سازمان نیاز باشد. پس از تمامی این موارد است که می‌توان روش انجام حسابرسی مالیاتی را مشخص نمود. حسابرس ممکن است بسته به حجم و نوع معاملات، نوع شرکت، میزان حساب‌ها و... از روش‌های گوناگونی استفاده کند. اما نتیجه باید یکسان باشد. اگر انجام مراحل حسابرسی مالیاتی منجر به پیدا شدن اشتباهات و مغایرت‌ها در دفاتر رسمی شرکت نشود، بی فایده است. بنابراین حسابرس باید آزادی کامل در بررسی اسناد و مدارک شرکت را داشته باشد. به طور کلی برای انجام فرآیندهای حسابرسی مالیاتی، اسناد و مدارک زیر باید در اختیار حسابرس قرار بگیرد:
- گزارش ترازنامه، اظهارنامه‌های مالیاتی و صورت سود و زیان
- تمامی دفاتر قانونی حسابداری در سال مالی مورد نظر برای انجام حسابرسی
- لیست کاملی از واردات و صادرات شرکت (با مشخصات شامل نوع محصول، فروشنده، خریدار، مبالغ دریافتی و پرداختی به همراه تاریخ آن‌ها، پروانه گمرکی)
- لیست معاملات و مشارکت‌ها و تمامی اطلاعات مربوط به آن شامل تاریخ، مبلغ، میزان سود و زیان، میزان مالیات و تاریخ پرداخت
- فهرست کامل قراردادهای خرید یا اجاره با ذکر مبلغ، تاریخ و طرفین قرارداد
- تمامی اسناد مربوط به سازمان امور مالیاتی
- تمامی اسناد حقوق، دستمزد و مزایای کارکنان
- مدارک مربوط به مالیات و بیمه کارکنان شامل مبالغ، تاریخ پرداخت و رسید آن‌ها
- اسناد مربوط به معافیت‌های مالیاتی و بخشودگی جرایم (در صورت وجود)
تفاوت حسابرسی مالیاتی و حسابداری مالیاتی
تفاوت حسابرسی مالیاتی و دوره حسابداری مالیاتی
شاید تصور کنید که حسابرسی و حسابداری مالیاتی یک مفهوم را ارائه می‌دهند. اما اگر بدانید که حسابرسی مالیاتی چیست، کاملاً تفاوت آن را با حسابداری مالیاتی متوجه خواهید شد. در حسابرسی مالیاتی هدف اصلی، پیدا کردن اشتباهات، مغایرت‌ها و تقلباتی است که در گزارشات مالیاتی وجود دارد. این اشتباهات ممکن است خواسته یا ناخواسته در گزارش حسابداری مالیاتی وجود داشته باشد. اما در برابر حسابرسان نتیجه یکسان است. با ورود حسابرسان سازمان، یقیناً جریمه‌های سنگین مادی و معنوی در انتظار شما خواهد بود. حسابرسان مالیاتی در 3 نقش کلی وجود دارند:
- حسابرس مالیاتی داخلی شرکت: حسابرسان مالیاتی داخلی وظیفه بررسی اسناد و مدارک مالیات شرکت را بر عهده دارند. این افراد می‌کوشند تا قبل از بازرسان دولتی اشتباهات و مغایرت‌ها را پیدا و اصلاح کنند
- حسابرس مالیاتی خارجی: نقش حسابرسی مالیاتی خارجی عمدتاً به شکل آموزشی است. ممکن است حسابرسان مالیات خارجی بررسی مدارک شما را انجام بدهند. اما به طور کلی وظیفه آموزش کارکنان را بر عهده دارند
- حسابرس مالیاتی دولتی: حسابرسان مالیاتی دولتی به عنوان بازرس وارد شرکتهای خصوصی و دولتی می‌شوند. این افراد حسابرسی مالیاتی پیشرفته سازمان‌ها را برعهده دارند. هدف حسابرسان دولتی سر زدن به اماکنی است که مشکوک به فرار مالیاتی هستند. در صورتی که حسابرسان دولت تقلب یا اشتباهی را پیدا کنند، جریمه در انتظار شما خواهد بود
حسابرسی مالیاتی در ایران
حسابرسی مالیاتی در ایران با وجود سختگیری‌هایی که از سمت سازمان امور مالیاتی اعمال می‌شود، اهمیت زیادی پیدا کرده است. حسابرسی مالیاتی شرکتهای پیمانکاری، حسابرسی مالیاتی شرکتهای بیمه، حسابرسی مالیاتی شرکتهای ساختمانی و… باید به طور دقیق و منظم انجام شود. داشتن حسابدار مالیاتی مزیت‌های زیادی دارد. اما یک حسابدار نمی‌تواند نگاه تیزبین حسابرس را داشته باشد. حسابرسی مالیاتی خطر جریمه‌های سنگین مادی و معنوی مالیات را از شرکت و سازمان شما دور می‌کند. علاوه بر آن حسابرس می‌تواند نقاط ضعف و قوت امور مالی شما را نشان دهد. مزیت استفاده از حسابرسی مالیاتی شامل موارد زیر است:
- ثبت و جمع آوری اطلاعات کامل و صحیح از وضعیت مالی شرکت
- مشخص شدن اشتباهات و مغایرت‌ها در دفاتر حسابداری شرکت
- رفع مشکلات ناشی از پرداخت خارج از موعد مالیات
- پیدا شدن راه‌های قانونی مناسب برای پرداخت به موقع و کامل مالیات
- اطلاع از معافیت‌ها، تخفیفات و بخشودگی جرایم مالیاتی
بیشتر بخوانید: قانون مالیات بر ارزش افزوده چیست؟
با در نظر گرفتن تمامی این مزیت‌ها، احتمالاً نسبت به استخدام حسابرس مالیاتی ترغیب خواهید شد. اگر حتی حسابدار ساده هستید، تبدیل شدن به حسابرس مالیاتی می‌تواند یک مزیت شغلی فوق‌العاده برای شما باشد. با انتخاب گرایش‌های تخصصی مالیات و قوانین مرتبط با آن و شرکت در آزمون حسابرسی، می‌توانید به حسابرس تبدیل شوید.
برای در امان ماندن از جریمه های مالیاتی باید حسابرسی مالیات انجام شود
بیشتر بخوانید: چگونه مالیات کمتری بدهیم؟
جمع‌بندی
اینکه حسابرسی مالیاتی چیست و به چه دردی می‌خورد، کاملاً مشخص است. بر اساس تعریف حسابرسی مالیاتی، به راحتی می‌توان مزیت‌های آن را برای تمامی سازمان‌ها و شرکت‌ها مشخص کرد. با وجود گستردگی قانون و مقررات مالیاتی باید از حسابرسان برای بررسی تمامی اسناد و مدارک کمک گرفت. اینکه باید به استخدام حسابرس مالیاتی فکر کنید یا نه به اندازه‌ی کسب و کار شما بر می‌گردد. اما یقینا باید از حسابرسی مالیاتی بدون در نظر گرفتن نوع شرکت و حجم مبادلات تجاری استفاده کرد. حسابرسی مالیاتی فرآیندی مستقل از حسابداری مالیاتی است. هرچند بدون انجام مراحل حسابداری، حسابرس نمی‌تواند به تمامی مدارک و اسناد مورد نیاز خود دسترسی داشته باشد. بنابراین می‌توانید حسابرسی را مکمل فرایندهای امور مالی و مالیاتی خود در نظر بگیرید. انجام حسابرسی اگرچه هزینه‌های مشخصی برای شما دارد اما به جریمه نشدن از سمت سازمان مالیات می‌ارزد.