بازنشستگی و قانون افزایش بازنشستگی - 1402
- بازنشستگی چیست؟
- مشاغل سخت و زیان آور چیست؟
- نحوه تعیین سختی کار
- انواع مشاغل سخت و زیان آور
- قانون تأمین اجتماعی در کارهای سخت و زیان آور
- نحوه استعلام سختی کار
- سن بازنشستگی مشاغل سخت و زیان آور
- صفر تا صد افزایش سن بازنشستگی
- قانون جدید افزایش سن بازنشستگی در ایران چه می‌گوید؟
- قانون افزایش سن بازنشستگی از چه زمانی اجرایی میشود؟
نحوه محاسبه سن بازنشستگی مشاغل سخت و زیان آور با در نظر گرفتن سابقه کاری و سابقه پرداخت بیمه چگونه است؟ قانون جدید سختی کار 1402 درباره بازنشستگان چه می‌گوید؟ قانون افزایش بازنشستگی و قوانین جدید مشاغل سخت چیست؟ کدام مشاغل در گروه سخت و زیان آور قرار می‌گیرند؟ آیا بازنشستگی مشاغل سخت و زیان آور 30 ساله است؟ نحوه پرداخت حقوق و دستمزد برای مشاغل سخت چگونه است؟ در این مطلب از بلاگ آموزشگاه حسابداری پکت، به بررسی مشاغل و شرایط کاری آن‌ها می‌پردازیم.
کارکنان سم پاشی به دلیل کار همیشگی با محصولات شیمیایی خطرناک، باید زودتر از موعد بازنشست شوند
بازنشستگی چیست؟
بازنشستگی به وضعیتی اشاره دارد که یک فرد پس از سال‌ها کارکردن و به دست آوردن سابقه کاری معین، تصمیم به ترک کار و دستیابی به استراحت و دریافت درآمد ثابتی از منابع مالی مختلف می‌گیرد. این درآمد معمولاً از طریق یک صندوق بازنشستگی یا سازمان معنوی و یا دولت تأمین میشود.
بازنشستگی می‌تواند به 2 صورت اتفاق بیافتد:
- بازنشستگی اجباری
- بازنشستگی اختیاری
در بازنشستگی اجباری، کارفرما یا دولت از کارمندان بر اساس قوانین و مقررات مشخصی به طور اجباری بازنشسته میکند. اما در بازنشستگی اختیاری، خود فرد تصمیم به بازنشستگی می‌گیرد و معمولاً پس از رسیدن به سن معینی (مثلاً ۶۰ سالگی) و یا داشتن سابقه کاری کافی به طور اختیاری از کار خارج میشود.
بازنشستگی به افراد امکان می‌دهد تا از زندگی پس از کار لذت ببرند و وقت بیشتری برای خانواده، سفرها و فعالیت‌های تفریحی داشته باشند. همچنین، این ترتیب به افراد امکان می‌دهد تا به بهبود وضعیت مالی خود در سال‌های پایانی عمر کمک کنند.
مشاغل سخت و زیان آور چیست؟
مشاغل سخت و زیان آور، مشاغلی هستند که عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار روی سلامت کارکنان تاثیر می‌گذارد. با وجود اقدامات ایمنی و رعایت نکات بهداشتی، باز هم کارکنان این مشاغل، با مخاطرات سلامتی روبرو هستند و آسیب می‌بینند. به همین دلیل لیست مشاغل سخت و زیان آور و نحوه برخورد قانون کار با کارکنان این مشاغل، باید توسط کارفرماها و حسابداران بررسی شود. شغل‌هایی که ماهیت سخت و دشوار دارند، مشمول قانون بازنشستگی مشاغل سخت و زیان آور می‌شوند. کارکنان این واحدها، می‌توانند از مزایای بازنشستگی پیش از موعد استفاده کنند. اما نحوه تعیین سختی کار چگونه است؟
نحوه تعیین سختی کار
قانون جدید سختی کار 25 سال 1402 برای کسانی اجرا میشود که در یکی از دو گروه کارهای سخت و زیان آور، تقسیم شوند. به طور کلی، سختی کار در مشاغل به دو گروه و دسته بندی تقسیم میشود. مشاغل سخت، شامل کارها و فعالیت‌هایی است که ماهیت دشوار و آسیب زا دارند. یعنی حتی با استفاده از تجهیزات و امکانات هم نمی‌توان اجرای آن را بدون نیروی انسانی، انجام داد. سختی کار در مشاغل سخت، با شرایط زیر تعیین میشود:
- گروه الف: کارهای سختی که با وجود تجهیزات و امکانات، می‌توان سختی کار را حذف و آن را به یک شغل معمولی و عادی، تبدیل کرد.
- گروه ب: کارهای سختی که ماهیت سخت و آسیب زا برای روان و جسم دارند و حتی با وجود انواع تجهیزات و امکانات، سختی کار از بین نمی‌رود و تنها کاهش پیدا میکند.
کارگاه‌هایی که در گروه الف قرار می‌گیرند (در صورت داشتن تجهیزات)، عادی در نظر گرفته می‌شوند و مشمول قانون جدید سختی کار کارگران نیستند. در غیر این صورت، مطابق قانون جدید سختی کار 1402 با کارکنان آن برخورد میشود.
کار در معدن، یکی از سخت‌ترین و آسیب زننده‌ترین کارها در دنیاست
انواع مشاغل سخت و زیان آور
شورای عالی کار، لیست مشاغل سخت و زیان آور را طبق قانون جدید سختی کار 25 سال مشخص میکند و در صورتی که در این واحدها استخدام شوید، می‌توانید از مزایای کار سخت و زیان آور و قوانین جدید بازنشستگی مشاغل سخت استفاده کنید. لیست مشاغل سخت و زیان آور سال 1402 را می‌توانید در لیست زیر ببینید:
- کار در معادن (شامل معادن زیرزمینی و روزمینی) که راهروهای سرپوشیده و تونل داشته باشد
- کار در بخش انفجار، حمل مواد تخریب شده
- کار در بخش ایجاد قنات‌ها، چاه‌ها، تونل‌ها، فاضلاب‌ها و مخازن سرپوشیده
- مسئول تخلیه و حمل مواد مذاب کوره‌های در حال ذوب و کارکنان در معرض حرارت و بخارهای کوره
- کارکنان کارگاه‌های دباغی، روده پاک کنی، دفن زباله‌های شهری و گندآب‌ها
- کارکنان واحدهای دامداری و طیور در بخش انبار کردن کود، نظافت طویله، اصطبل و سالن‌های پرورش طیور
- کارکنان کار بر روی کابل‌های فشار قوی و پست‌های انتقال برق (با فشار بیش از ۶۳ کیلو ولت)
- کارکنان شن پاشی، پخت آسفالت دستی، قیر پاشی و مالچ پاشی
- کارکنان واحدهای اتمی و در معرض اشعه‌های رادیواکتیو و یون ساز
- کارکنان کار در واحدهای با محیط فشار آب یا هوای بالا
- کارکنان بخش‌های سم پاشی مزارع و باغات و کارکنان نظافت محیط‌های آلوده
- کارکنان بخش‌های تولید سم، کود، حشره کش و مایع شیمیایی
- کارکنان مسئول کار با انواع وسایل ارتعاش آور مانند چکش برقی و هیلتی
- کارکنان زندان‌ها و ندامتگاه‌ها که در ارتباط با مجرمین و زندانی‌ها هستند
- کارکنان مراکز روان درمانی که در ارتباط با بیماران روانی هستند
- خبرنگارها
- کارکنان آتش نشانی‌ها
- رانندگان حمل و نقل بار و مسافر (درون و برون شهری)
- راهدارها و رانندگان وزارت راه و شهرسازی
- رانندگان حمل مواد خطرناک و آسیب زننده
- کارکنان آزمایشگاه‌ها و کارشناسان علوم آزمایشگاهی
- ماماها و کارکنان فوریت‌های پزشکی
ممکن است مشاغلی در لیست قانون جدید سختی کار کارگران نباشد اما به صورت مستقیم جزو زیر مجموعه لیست قوانین جدید بازنشستگی مشاغل سخت قرار بگیرد. کارکنان مشاغل زیر مجموعه لیست قانون جدید سختی کار 1402 هم می‌توانند از شرایط و قوانین جدید بازنشستگی مشاغل سخت و زیان آور استفاده کنند.
آتش نشان‌ها به خاطر شرایط سخت کاری و مخاطران کارشان، می‌توانند پس از 20 سال با حقوق 30 روز بازنشست شوند
قانون تأمین اجتماعی در کارهای سخت و زیان آور
ساعت کار در مشاغل سخت و زیان آور کمی کمتر از ساعت کارهای عادی است. کارگران و کارمندان مشاغل عادی، باید روزی 8 ساعت و در هفته حداقل 44 ساعت کار کنند. اما کارکنان مشاغل سخت و زیان آور، مجاز به کار روزانه 6 ساعت هستند. این افراد باید در هفته 36 ساعت کار کنند و مازاد بر این تعداد ساعت، باید به عنوان اضافه کاری و با پرداخت حقوق مازاد، محاسبه شود. نرخ اضافه کاری در مشاغل سخت و زیان آور هم متفاوت است و بسته به نوع کار و درجه سختی آن، تعیین میشود.
نحوه استعلام سختی کار
برای آشنایی با نحوه استعلام سختی کار باید ابتدا مرورگر خود را باز کرده و وارد سایت sakht.mcls.gov.ir شوید. این سامانه با در نظر گرفتن قانون جدید سختی کار کارگران ایجاد شده و زیر نظر وزارت کار و امور اجتماعی فعالیت میکند. برای دیدن وضعیت شغلی هم باید نام، نام خانوادگی و کد ملی را در کادرهای مشخص شده وارد کرده و استعلام بگیرید.
نحوه استعلام قوانین جدید بازنشستگی مشاغل سخت در سایت وزارت کار
سن بازنشستگی مشاغل سخت و زیان آور
سن بازنشستگی مشاغل سخت و زیان آور بسته به زمان شروع کار و پرداخت بیمه و تعداد سال‌های کار در عناوین مشاغل سخت دارد. مثلا در صورتی که از ابتدا در واحد خطرناک و زیان آور برای سلامت جسم و روح نبوده باشید، سابقه شما مطابق کارکنان عادی محاسبه میشود. اما از زمان ورود به بخش‌های سخت و زیان آور، می‌توانید از سابقه 1.5 برابر حالت عادی، استفاده کنید. به طور کلی، بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان آور مطابق شرایط زیر محاسبه میشود:
- حداقل 20 سال سابقه کار مداوم و متوالی در عناوین مشاغل سخت و زیان آور با پرداخت بیمه
- حداقل 25 سال سابقه کار متناوب و غیرمتوالی در عناوین مشاغل سخت و زیان آور با پرداخت بیمه
طبق این قانون، اگر کار متناوب و با تغییر عناوین شغلی بین مشاغل سخت و عادی داشته باشید، بعد از 25 سال سابقه پرداخت بیمه، بازنشست خواهید شد و از مزایای حقوق 30 روز بازنشستگی برخوردار خواهید شد. در حالت مداوم و متوالی و اعمال ضریب 1.5، بعد از 20 سال با 30 روز حقوق، بازنشست خواهید شد.
صفر تا صد افزایش سن بازنشستگی
افزایش سن بازنشستگی یک موضوع مهم در بسیاری از کشورها است که به دلایل مختلفی مانند افزایش امید به زندگی، کاهش نرخ زاد و ولد، و تغییرات در ساختار اقتصادی و اجتماعی جامعه مطرح میشود. این افزایش به منظور حفظ پایداری سیستم‌های بازنشستگی و تأمین اجتماعی و همچنین بهره‌برداری بهتر از توان و تجربیات افراد در سنین بالاتر انجام می‌گیرد.
در بسیاری از کشورها، سن بازنشستگی به تدریج در حال افزایش است تا با چالش‌های اقتصادی و دموگرافیکی مقابله شود. این تغییرات می‌تواند تأثیرات متفاوتی بر روی نیروی کار، برنامه‌ریزی‌های مالی شخصی و سیاست‌های دولتی داشته باشد.
قانون جدید افزایش سن بازنشستگی در ایران چه می‌گوید؟
مهم‌ترین تصمیم و موضوع جلسه علنی روز یکشنبه ۲۸ آبان 1402 مجلس، مربوط به «افزایش سن بازنشستگی» بود. نمایندگان مجلس در این جلسه، بندهای الحاقی خ و ز ماده ۲۹ لایحه برنامه هفتم توسعه را مورد تأیید قرار دادند که بیانگر افزایش سن بازنشستگی برای گروه‌های مختلف کاری خواهد بود.
- افرادی که بین ۲۸ تا ۳۰ سال سابقه بیمه دارند، افزایش بازنشستگی نخواهند دید.
- برای بیمه‌پردازان با ۲۵ تا ۲۸ سال سابقه، به ازای هر سال تا زمان بازنشستگی، دو ماه به سنوات خدمت آن‌ها افزوده میشود.
- کسانی که بین ۲۰ تا ۲۵ سال سابقه بیمه دارند، به ازای هر سال تا بازنشستگی، سه ماه به سنوات خدمتی آن‌ها اضافه می‌گردد.
- بیمه‌پردازان با سابقه ۱۰ تا ۲۰ سال، در زمان بازنشستگی به ازای هر سال، چهار ماه به سنوات خدمتی خود افزوده می‌بینند.
- افرادی که تا ۱۰ سال سابقه بیمه خدمت دارند، به ازای هر سال تا زمان بازنشستگی، پنج ماه به سنوات اشتغال خود اضافه خواهند کرد.
قانون افزایش سن بازنشستگی از چه زمانی اجرایی میشود؟
یکی از نکات مبهم در مورد مصوبه افزایش سن بازنشستگی، زمان اجرای آن است. سخنگوی کمیسیون تلفیق برنامه هفتم توسعه (آقای زنگنه) اعلام کرده است که در صورت تأیید این مصوبه توسط شورای نگهبان، افزایش سن بازنشستگی از سال ۱۴۰۳ به اجرا گذاشته خواهد شد. این بدان معناست که برای افرادی که ۲۸ یا ۲۹ سال خدمت کرده‌اند، تغییری در شرایط بازنشستگی‌شان رخ نخواهد داد.
اما باید توجه داشت که تمامی این موارد وابسته به این است که قانون جدید بازنشستگی در ایران، توسط شورای نگهبان به تصویب برسد و اجرایی شود.
سخن آخر
وظیفه محاسبه حقوق و دستمزد، بیمه، مزایای شغل و سختی کار، سن بازنشستگی و… کارکنان و کارگران مشاغل سخت و زیان آور بر عهده حسابدارن شرکت است. در دوره آموزش حسابداری موسسه پکت می‌توانید نحوه محاسبه حقوق و دستمزد انواع شرکت‌های تولیدی، بازرگانی، معادن، خدماتی و… آشنا شید. به عنوان یک حسابدار باید بتوانید بر اساس نوع شرکت و درجه سختی کار، سابقه و بیمه را مشخص کنید. به همین دلیل اگر توانایی لازم را برای محاسبه سابقه بیمه و بازنشستگی مشاغل سخت و زیان آور طبق قانون جدید سختی کار 25 سال ندارید، حتما به آموزش‌های بیشتر و تکمیلی فکر کنید.