شواهد حسابرسی چیست؟
حسابرس شخصی است که صحبت صورتهای مالی را بررسی میکند و آن را تأیید خواهد کرد. حسابرس مسئولیت سنگینی به عهده دارد. به همین خاطر برای اینکه بتواند صورتهای مالی یک شرکت را تأیید کند، علاوه بر مدارک معمول و رایج، به شواهد دیگری با نام شواهد حسابرسی نیاز خواهد داشت. این شواهد به او کمک میکنند تا تصمیمگیری دقیق و صحیح داشته باشد. با بلاگ آموزشگاه حسابداری پکت، همراه باشید.
مفهوم شواهد حسابرسی
حسابرس برای اینکه از بابت صحبت صورتهای مالی شرکت اطمینان پیدا کند، یک سری مدارک را جمعآوری میکند. به این موارد که برای انطباق و صحبت صورتهای مالی یک حسابرس جمعآوری میکند، شواهد حسابرسی گفته میشود. این مدارک به این منظور جمعآوری میشوند تا ادعاهای شرکت در خصوص صورتهای مالی و همچنین پایبندی به قوانین حسابداری مورد تأیید قرار بگیرد. حسابرس برای اینکه نتیجهگیری کاملاً درست و منطقی داشته باشد، باید شواهد و اطلاعات کافی در دست داشته باشد. با کمک شواهد حسابرسی میتواند متوجه شود که آیا اطلاعاتی که در گزارشها و همچنین صورتهای مالی وجود دارند، صحیح هستند یا اینکه دستکاری شدهاند.
ویژگیهای شواهد حسابرسی
شواهد حسابرسی شامل چه مواردی میشود؟
خب در بخش قبلی گفتیم که حسابرس یک سری مدارک را جمعآوری میکند تا بتواند صحت اطلاعات و صورتهای مالی یک شرکت را تصدیق کند. حال سؤال اینجاست که شواهد حسابرسی شامل چه مواردی میشود؟
- سوابق کاربرگهای الکترونیکی
- اطلاعات مربوط به حسابهای بانکی و حسابهای مدیریتی
- دفاتر کل و معین
- رسیدهای دریافت و پرداخت و سوابق انتقال وجه
- فاکتورهای خرید و فروش شرکت
- صورت جلسههای هیئت مدیره
- گزارشهای تحلیلگران
- اطلاعات مقایسهای مربوط به رقبا
- دستورالعمل کنترلهای داخلی
اطلاعات اجرای روشهای حسابرسی همانند پرسوجو و اطلاعات دیگری که به حسابرس کمک میکند تا با کمک دلایل منطقی به یک نتیجهگیری درست دست پیدا کند.
اهمیت شواهد حسابرسی در چیست؟
حسابرس نباید هیچگاه فقط به اطلاعاتی که از جانب شرکت جمعآوری شده باشد اکتفا کند. یک حسابرس دقیق کسی است که میتواند با کمک عدله و شواهد مختلف، صحت اطلاعات را تصدیق کند. همچنین حسابرس وقتی که گزارش خود را تکمیل میکند، تمامی ارگانها به این گزارش اعتماد خواهند کرد. پس باید گفت که حسابرس بار سنگینی بر دوش دارد. به همین خاطر باید تمام تلاش خود را کند تا میزان خطا را به حداقل مقدار خود برساند. برای این کار باید از شواهد حسابرسی کمک بگیرد. این شواهد به او کمک میکند تا تصمیمگیری بدون اشتباه و دقیقی داشته باشد و از هرگونه خطا دوری کند.
شواهد حسابرسی چه ویژگیهایی دارند؟
خب حال که با انواع مختلف شواهد حسابرسی آشنا شدید، باید بدانید که این شواهد چه ویژگیهایی دارند.
- با توجه به نوع حسابرسی، شواهد باید ارتباط معنادار با هم داشته باشند. هرچه این شواهد ارتباط بیشتری با هم داشته باشند، حسابرس به جمعبندی کلی بهتر و دقیقتری دست پیدا خواهد کرد؛
- شواهد حسابرسی باید به اندازه کافی جمعآوری شده باشند. به طوری که حسابرس باید قادر به بررسی و ارزیابی دقیق این اطلاعات باشد؛
- شواهد و سوابق باید قابل اطمینان باشند. یعنی باید به شکلی باشند که برای اظهار نظر در خصوص این اطلاعات بتوان اطمینان کرد؛
- شواهد حسابداری باید از منبع مطمئن گردآوری شده باشد. جالب است بدانید که این اطلاعات را از داخل یا خارج شرکت جمعآوری میکنند.
حسابرس باید از تمام منابع و مدارک موجود برای تایید اسناد مالی، استفاده کند
روش های گرد آوری شواهد حسابرسی منابع شواهد مالی
حالا که درباره انواع شواهد حسابرسی میدانید، نوبت به آشنایی با روشهای گردآوری شواهد حسابرسی میرسد.
- کنترل داخلی
گاهی صورتهای مالی شرکتها حجم بسیاری دارند و شامل اطلاعات فراوانی میشوند. در این حالت بررسی تمامی اسناد بسیار زمانبر خواهد بود و عملاً غیرممکن میشود. در چنین شرایطی حسابرسان از روشهای مختلفی استفاده میکنند که شرکتها و سازمانها نیز در فرایند حسابداری و کنترل داخلی خود از آن استفاده میکنند. اگر این روش به درستی انجام شود، شواهدی که از این روش به دست میآید، کاملاً قابل اطمینان خواهد بود.
- مدارک کتبی
مدارک کتبی مورد اطمینانترین شواهد حسابرسی به حساب میآید. از این مدارک میتوان به راحت برای اطمینان به شواهد حسابرسی استفاده کرد. اولویت مدارک با مدارکی است که در خارج از سازمان یا شرکت تهیه شده باشند و آنها را برای حسابرسان ارسال کرده باشند. این نوع مدارک، باکیفیتترین و قابل اطمینانترین مدارک کتبی به حساب میآیند. در درجه دوم مدارکی که خارج از سازمان یا شرکت تهیه شده باشند و توسط حسابدار نگهداری میشوند، همانند صورتهای حسابهای بانکی، انواع اسناد مربوط به قراردادهای شرکتها و همچنین فاکتورهای خرید یا فروش قابل اطمینان هستند. در نهایت حسابرس باید به مدارکی که داخل شرکت تهیه شده و در اختیار حسابرس قرار میگیرد اطمینان کند.
- روشهای تحلیلی
روشهای تحلیلی یکی از بهترین روشهای به دست آوردن شواهد حسابرسی به حساب میاید. در این روش، سوابق مالی و همچنین روندهای عمده شرکت مورد بررسی کامل قرار میگیرد و آن را تجزیه تحلیل میکنند تا به نتیجه منطقی برسند.
- سندرسی
سنرسی به فرآیندی گفته میشود که در اثر اجرای آن، تعدادی از اسناد مالی و مدارک حسابداری از سوابق مالی شرکت خارج شده و توسط حسابرس بررسی میشود. از نظر حسابرسی اسناد باید کافی و معتبر بوده و ماهیت معامله داشته باشند. معقول بودن معامله، تصویب معاملات و صحبت ثبت معاملات از موارد دیگری هستند که بررسی میشوند.
- محاسبه
محاسبه یکی دیگر از روشهایی است که بهصورت مستقیم توسط حسابرس بررسی میشود. در این روش باید صحت مدارک اولین بررسی شوند.
- نظرات کارشناسان
حسابرسان میتوانند نظر کارشناسانی به غیر از کارشناسان امور مالی را در زمینه حسابرسی بهعنوان شواهد حسابرسی در نظر بگیرند. برای مثال میتوان به کارشناسان امور بیمه، ارزیابان، وکلای حقوقی، وکلای دادگستری، مهندسان و امثال آن برای دستیابی به شواهد حسابرسی کمک بگیرد.
- تأیید مدیریت
بر اساس استانداردهای رسمی حسابرسی، حسابرسها باید در حین انجام امور حسابرسی، تاییدیهای از مدیریت دریافت کنند. در این روش شواهد حسابرسی اهمیت و ارزش کمتری در مقایسه با روشهای دیگر دارد.
- تاییدیه از اشخصاص شخص ثالث
اخذ یک تاییدیه از اشخاص ثالث یکی دیگر از روشهای مهم حسابرسی به حساب میآید. به این طریق میتواند اظهارات اشخاص ثالث را بهصورت کتبی ثبت کند.
- پرس و جو
در این روش حسابرس میتواند به اطلاعاتی از افراد داخل یا خارج شرکت دسترسی پیدا کند. پرس و جو بهصورت کتبی یا شفاهی انجام میشود و مکمل شواهد حسابرسی خواهد بود.
استاندارد 4140 شواهد حسابرسی
بر اساس استاندارد 4140، مسئولیت حسابرس در خصوص طراحی و اجرای روشهای حسابرسی جهت به دست آوردن شواهد حسابرسی کافی مشخص میشود. این استاندارد به گونهای طراحی شده است که حسابرس بتواند به اطلاعات کافی دسترسی پیدا کند. در نهایت با کمک همین اطلاعات میتواند به یک نتیجهگیری درست و منطقی برسد.
جمع بندی
با تمامی جزئیات شواهد حسابرسی آشنا شدید. به یاد داشته باشید که حسابرس بر اساس استانداردهای مختلف میتواند به اطلاعات گوناگون مالی دسترسی پیدا کند تا شواهد حسابرسی کاملی در دست داشته باشد. به همین دلیل نیز حسابدار نباید تنها به آموزش حسابرسی برای شروع کار بسنده کنید. باید بتوانید دورههای آموزش حسابداری را از مقدماتی تا پیشرفته بگذرانید و کار حسابرسی را مطابقبا استانداردهای نوین، پیش ببرید.