حسابرسی چیست؟
برای جلوگیری از بروز خطاهای پیش بینی نشده و جریمه‌های مالی و مالیاتی، انجام حسابرسی حیاتی است. اما حسابرسی چگونه می‌تواند خطاهای درون سازمانی را کاهش دهد؟ حسابرسی چیست و چه تفاوتی با حسابداری دارد؟ انواع حسابرسی چیست؟ یک حسابرس چه وظایفی دارد؟ آیا فرایند حسابرسی برای تمامی شرکت‌ها و سازمان‌ها الزامی است؟ آیا حسابدار می‌تواند نقش حسابرس را برای سازمان ایفا کند؟ این تنها بخشی از سوالاتی است که در طی فرایند حسابرسی با آن مواجه می‌شوید.
حسابرسی چیست؟
تعریف حسابرسی و اصول آن
تمامی مدیران مالی، کارمندان حسابرسی و صاحبان کسب و کار باید بدانند که حسابرسی چیست. حسابرسی به معنای بررسی و ارزیابی گزارشات مالی شرکت توسط یک فرد مستقل و خارج از سازمان است. کلیه اسناد و صورت‌های مالی در طی فرایند حسابرسی باید ارزیابی مجدد شوند. البته تنها زمانی به این فرآیند حسابرسی گفته می‌شود که با دو ویژگی زیر همراه شود:
- گزارش حسابرس همراه با اظهار نظر دقیق و بی طرفانه باشد
- هدف از حسابرسی پیدا کردن تقلب و اشتباه در سند حسابداری باشد
حسابرس با اظهار نظر خود درستی اسناد مالی را تایید یا رد می‌کند. در فرآیند حسابرسی مالی، هدف پیدا کردن اشتباهاتی است که می‌تواند منجر به جریمه‌های مالیاتی برای شرکت شود. علاوه بر آن با پیدا شدن تقلب یا نواقص، از ضررهای بیشتر جلوگیری می‌شود. در نهایت با گزارشات حسابرسی می‌توان هزینه‌های شرکت را کاهش داد و تا حد زیادی آن را بهینه کرد. بنابراین اولین چیزی که حسابرس یاد می‌گیرد، آن است که حسابداری چیست و چطور باید خطا و اشتباه را در اسناد مالی تشخیص داد.
حسابرسی اسنادی که اصول کدینگ حسابداری در آن‌ها رعایت شده، راحت‌تر است.
انواع روش‌های حسابرسی
از طریق استاندارد حسابرسی می‌توان کیفیت کار حسابرس را ارزیابی کرد. حسابرس باید بداند که چه استانداردهایی را برای کار خود استفاده کند. اما اینکه برای انجام حسابرسی داخلی چه روش‌هایی در اختیار دارید، بحث دیگری است. حسابرس باید بداند که انواع روش‌های حسابرسی چیست و چگونه باید از آن استفاده کند. هر کدام از انواع حسابرسی که در ادامه معرفی می‌شود، کاربرد خاص خود را دارد:
- حسابرسی صورت‌های مالی: حسابرسی صورت‌های مالی برای بررسی اسناد مالی و تایید تطابق یا عدم تطابق آن‌ها با اصول حسابداری انجام می‌شود. اساسی‌ترین و پایه‌ترین نوع حسابرسی، همین روش است. یعنی اولین کاری که حسابرس باید انجام بدهد، بررسی درستی سندهای حسابداری و حساب‌های شرکت مانند حساب تفصیلی است.
- حسابرسی رعایت: سیاست‌ها، قوانین و احکام دولتی همیشه در حال به روز رسانی است. وظیفه حسابرس در روش حسابرسی رعایتی، بررسی تطبیق اسناد مالی با کنترل‌های داخلی است.
- حسابرسی عملیاتی: در روش حسابرسی عملیاتی، هدف مشخص کردن سودآوری و صرفه اقتصادی شرکت است. وظیفه حسابرس در این روش، بیان راهکارهایی است که بتواند سودآوری شرکت را بهبود ببخشد.
- حسابرسی قانونی: حسابرسی قانونی عمدتاً در شرکت‌هایی انجام می‌شود که شرکا و اعضای هیئت مدیره به مشکل قانونی برخورد کرده‌اند. اختلاف بین سهامداران یا وجود ضررهای مالی سنگین می‌تواند مشکلات قانونی برای شرکت به وجود بیاورد. در این هنگام حسابرس قانونی مانند نهادهای حل اختلاف عمل کرده و راهکارهای قانونی پیشنهاد می‌دهد.
- حسابرسی داخلی: تمامی افرادی که در واحد حسابداری کار می‌کنند، موظف به ارائه گزارشات هفتگی، ماهانه و سالانه به مدیران بالادستی هستند. هدف از انجام حسابرسی داخلی، راستی آزمایی و بررسی صحت گزارشات کارکنان مالی است.
بیشتر بخوانید: حسابرسی بیمه چیست و چگونه انجام می‌شود؟
حسابرس کیست؟
وظایف حسابرس چیست؟
با در نظر گرفتن اصول حسابرسی خیلی راحت می‌توان وظایف حسابرس را مشخص کرد. برای آن‌که بدانیم وظایف حسابرس در طی حسابرسی چیست، باید اول انواع حسابرسان را بشناسیم. حسابرسان به 3 گروه اصلی تقسیم می‌شوند:
- حسابرسان داخلی: حسابرسان داخلی استخدام رسمی شرکت هستند. این اشخاص در واحد مالی مستقر می‌شوند و گزارشات هفتگی، ماهانه و سالانه از وضعیت حسابداری به هیئت مدیره ارائه می‌دهند.
- حسابرسان مستقل: حسابرسان مستقل در موسسات مالی کار می‌کنند. بر اساس سفارش کار و قراردادی که بین شرکت و موسسات حسابداری بسته می‌شود، حسابرسان مستقل برای بررسی و حسابرسی امور مالی بر اساس استانداردهای حسابرسی شروع به کار می‌کنند.
- حسابرسان دولتی: تمامی حسابرسان دولتی استخدام یک سازمان دولتی مانند سازمان امور مالیاتی هستند. این افراد درباره اینکه حسابرسی مالیاتی چیست و چگونه انجام می‌شود، اطلاعات کاملی دارند. این افراد برای بررسی معاملات و صحت گزارشات مالی شرکت‌ها به سراغ آن‌ها می‌رود.
با در نظر گرفتن انواع حسابرسان، حسابرس باید بتواند با شرایط محیطی متفاوت کار کند. یک حسابرس در درجه اول به مهارت‌های ارتباطی، کلامی و نوشتاری نیاز دارد. باید بتواند با اشخاص دیگر شاغل در واحد حسابداری، انبار، منابع انسانی و... صحبت کرده و اطلاعات مورد نیاز را از آنان دریافت کند. پس می‌توان گفت که وظیفه بعدی حسابرس، جمع آوری و تحلیل آمار و ارقام، بررسی حساب‌های مالی شرکت، شناسایی ویژگی‌ها و مشخصات شرکت، ارزیابی سیستم‌ها و ارائه گزارش مالی است. حسابرس، نباید اهداف و استراتژی‌های شرکت را مورد ارزیابی قرار دهد. بلکه باید بهترین مسیر را برای رسیدن به این اهداف مشخص کند. ارزیابی کفایت یا عدم کفایت کارکنان بر عهده حسابرس نیست. او تنها وظیفه گزارش کردن اشتباهات و مغایرت‌هایی را برعهده دارد که در اثر خطای انسانی به وجود آمده است. وظیفه حسابرس پیش بینی آینده نیست. حسابرس تنها به اطلاعات گذشته دسترسی دارد و باید آن‌ها را بررسی کند.
حسابرسی چه تفاوتی با حسابداری دارد؟
تفاوت اصلی حسابداری و حسابرسی در شرح وظایف آن است. حسابداران در اغلب اوقات استخدام رسمی شرکت هستند. اما حسابرس می‌تواند به شکل مستقل و بیرون از سازمان کار خود را آغاز کند. برای انجام فرآیند حسابرسی، لزومی به استخدام نیست. بستن قرارداد با یک موسسه حسابرسی برای شروع این فرآیند کفایت می‌کند. حسابداران، موظف به انجام کار حسابداری در هر روز هستند. آن‌ها اسناد و صورت‌های مالی را در دفاتر شرکت ثبت می‌کنند. تهیه گزارشات از درآمدها و بدهی‌ها، روند سود دهی شرکت، میزان خرید و فروش شرکت و… به طور روزانه توسط حسابدار انجام می‌شود. اما حسابرس لزومی به کار روزانه ندارد. حسابرسی در بازه‌های ماهانه و سالانه انجام می‌شود.
البته در بعضی از اوقات فرایند حسابرسی با شک به تقلب و مغایرت اسناد مالی شروع می‌شود و وابسته به زمان خاصی نیست. استانداردهای تعریف شده برای حسابداری و حسابرسی کاملاً متفاوت است. استانداردها و قوانین حاکم بر حسابرسی شامل مواردی است که قانون داخلی کشور امر می‌کند. قوانین حسابرسی ایران لزوماً از بقیه کشورها تبعیت نمی‌کند. بررسی درستی و صحت اسناد مالیات باید طبق قوانین سازمان امور مالیاتی ایران و نه کشورهای دیگر انجام شود. علاوه بر تمامی این ها، کار حسابرس تنها بررسی اسناد و گزارشات موجود است. او تمامی اطلاعات را از واحدهای دیگر دریافت می‌کند و درستی آن‌ها را بررسی می‌نماید. وظیفه حسابرس، تهیه ترازنامه و صورت‌های مالی نیست؛ او تنها این مدارک را تایید یا رد می‌کند.
آیا تفاوت حسابداری با حسابرسی را می‌دانید؟
مهم‌ترین مباحث آموزش حسابرسی
تفاوت حسابداری با حسابرسی کاملاً مشهود است. مهم‌ترین چیزی که حسابرس باید در آن تسلط داشته باشد، اصول حسابداری است. حسابرس باید از نحوه انجام حسابرسی بیمه یا حسابرسی مالیاتی آگاه باشد. نگاه تیزبین و دقیق، ویژگی است که حسابرس به آن نیاز دارد. مسیر یادگیری و آموزش حسابرسی، با حسابداری آغاز می‌شود. اما برخلاف رشته حسابداری، آموزش حسابرسی در سرفصل‌های حسابداری متوقف نمی‌شود. پس از گذراندن آموزش‌های اولیه، یک حسابرس باید مباحث زیر را بگذراند:
- کاربرد قوانین و مقررات مالی بانکی و بازرگانی در حسابرسی
- مدیریت رفتار سازمانی پیشرفته و کاربرد آن در حسابرسی
- سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت
- تئوری‌های حسابداری
- حسابرسی سیستم‌های کامپیوتری
- طراحی پژوهش‌های حسابرسی
- بررسی مسائل کاربردی در حسابرسی
با این وجود برای آن‌که بتوانید به عنوان یک حسابرس شروع به کار کنید، به گواهینامه و مجوز سازمان‌های دولتی نیاز دارید. حتی پس از گذراندن دوره‌های مختلف، باید توانایی شما به عنوان حسابرس مورد ارزیابی قرار بگیرد. به عنوان یک شخص علاقه مند به حسابرسی، باید بدانید که آزمون حسابرسی چیست. در این آزمون، این توانایی و مهارت تمامی متقاضیان شغل حسابرسی مورد بررسی قرار می‌گیرد. پس از قبولی در این آزمون می‌توانید کار خود را به عنوان یک حسابرس مستقل شروع کنید.
آموزش حسابرسی را از کجا شروع کنم؟
برای شروع یادگیری و گذراندن دوره‌های آموزش حسابرسی، می‌توانید از کلاس‌های آموزشگاه حسابداری حسابداران خبره استفاده کنید. آموزش حسابداری و حسابرسی موسسه پکت، به شما کمک می‌کند تا تمامی سرفصل‌های مورد نیاز را یاد بگیرید. یادتان باشد اولین چیزی که در ارزیابی شما به عنوان یک حسابرس بررسی می‌شود، کارنامه و رزومه شماست. داشتن تسلط کافی روی مباحث حسابداری و حسابرسی، به کاهش درصد خطای شما هنگام کار منجر می‌شود. با شرکت در کلاس‌های آمادگی پیش از آزمون حسابرسی هم می‌توانید مباحثی مانند اصول حسابداری و حسابرسی، آموزش گزارش حسابرسی، انواع حسابرسی، قوانین و مقررات حاکم بر حسابرسی و… را آموزش ببینید. به یاد داشته باشید که داشتن دانش و علم حسابرسی به تنهایی باعث پیشرفت شما در این شغل نمی‌شود. حسابرس باید تجربه کافی و مهارت بالا برای بررسی اسناد مالی شرکت‌ها و سازمان‌ها را داشته باشد.