تعریف استراتژی عملیات چیست؟
کسب و کارهای مختلفی که در حوزه تولید کالا و همچنین ارائه خدمات فعالیت می‌کنند، معمولا از سیستم‌هایی بهره می‌برند که بتواند استفاده از منابع، افراد و فرایندها را بهینه کند. یکی از مسائلی که در بسیاری از کسب و کارهای حوزه‌های مختلف اهمیت زیادی دارد، کسب اطمینان از کارآمدی سیستم در راستای اهداف کلی تعیین شده برای سازمان است.
به منظور برنامه‌ریزی بهینه فرایندها و وظایف در یک سازمان و همسو کردن آن‌ها با اهداف کلان تعیین شده، وجود استراتژی عملیات می‌تواند مفید باشد. در این مقاله از آموزشگاه حسابداری پکت قصد داریم با این مفهوم که استراتژی عملیات چیست آشنا شده و مزایا و عوامل کلیدی موفقیت یک برنامه استراتژی عملیات را مورد بررسی قرار دهیم.
استراتژی عملیات چیست؟
اگر بخواهیم در یک جمله به این سوال که استراتژی عملیات چیست، پاسخ دهیم باید گفته به مجموعه تصمیماتی گفته می‌شود که یک سازمان در مورد تولید و تحویل کالاها و خدمات خود اتخاذ می‌کند. در هر سازمان یا کسب و کار، هر قدمی که به سمت تولید یا ارائه محصول و خدمات برداشته می‌شود، می‌تواند یک عملیات محسوب شود؛ در نتیجه کلیه تصمیم‌گیری‌هایی که در مورد این عملیات‌ها در سازمان اتخاذ می‌شود، استراتژی عملیات نام دارد. استراتژی عملیات در یک سازمان مقوله‌ای است که در هماهنگی کامل با استراتژی کسب و کار بوده و هر دو در راستای دستیابی سازمان به اهداف بلند مدت و بهبود رقابت‌پذیری در بازار اجرا می‌شوند.
استراتژی عملیات
مزایای داشتن استراتژی عملیات چیست؟
پس از پاسخ به این سوال که استراتژی عملیات چیست، این سوال مطرح می‌شود که داشتن استراتژی عملیاتی برای یک کسب و کار یا سازمان چه مزیت‌هایی به همراه دارد؟ از مهم‌ترین مزایای داشتن استراتژی عملیات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
کارایی کارکنان
استراتژی عملیاتی برای تعریف اهداف بخش‌های مختلف در یک سازمان به کار گفته می‌شود و برای مدیران و کارکنان تعیین می‌کند که در راستای دستیابی به چه اهدافی در تلاش هستند. با استراتژی عملیات می‌توان اطمینان پیدا کرد که هر یک از کارکنان مشارکت کننده در عملیات، از زمان و مهارت‌های خود به بهترین شکل ممکن استفاده می‌کند. در این شرایط مدیران و رهبران سازمان می‌توانند عملکرد بخش‌های مختلف را ارزیابی کرده و بخش‌های با عملکرد مناسب و بخش‌های نیازمند بهبود را شناسایی کنند.
مدیریت منابع
یکی از مشکلات مهم در سازمان‌ها دسترسی محدود به منابع است به همین دلیل یک سازمان باید بتواند از منابع خود استفاده کارآمد داشته باشد. اما نقش استراتژی عملیات چیست؟ با استفاده از این استراتژی‌های می‌تواند تعیین کرد که کدام حوزه‌ها در یک سازمان به منابع بیشتری نیاز دارند و بر این اساس نحوه توزیع منابع بین آن‌ها را مدیریت کرد.
مدیریت منابع مختلف درون و برون سازمانی را می‌توانید در دوره mba یاد بگیرید. برای تخصصی‌تر کردن این کار، می‌توانید انواع گرایش های MBA را انتخاب کنید.
همکاری بخش‌ها
یکی از مهم‌ترین حوزه‌ها در استراتژی عملیات، تعیین ارتباط بخش‌های مختلف یک سازمان با یکدیگر است. با کمک این استراتژی نحوه ارتباط بخش‌ها با یکدیگر مشخص شده و همچنین نحوه اثربخشی اهداف تعیین شده برای هر بخش در راستای دستیابی به اهداف کلان سازمان نیز مشخص می‌شود.
مزایای داشتن استراتژی عملیات
عوامل کلیدی موفقیت استراتژی عملیات چیست؟
هر استراتژی عملیات دارای عوامل کلیدی مختلفی است که می‌توانند در موفقیت آن مؤثر باشند؛ از این رو این عوامل کلیدی باید در تدوین استراتژی‌های عملیات مورد توجه قرار بگیرند. از مهم‌ترین عوامل کلیدی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اهداف: تعیین هدف برای هر عملیات، جهت آن را مشخص می‌کند و می‌تواند سازمان را در دستیابی به اهداف کلان خود یاری کند.
- کارکنان: اجرای عملیات‌های مختلف بدون کارکنان امکان‌پذیر نخواهد بود. در واقع هر چه کارکنان متناسب با یک عملیات انتخاب شوند، کیفیت اجرای آن را بهبود می‌دهند.
- نوآوری: یکی از عواملی است که برای کشف راه‌های بهتر اجرای عملیات به سازمان کمک پیدا می‌کند. نوآوری در عملیات‌ها باعث می‌شود که یک سازمان به صورت بالقوه نسبت به رقبای خود برتری پیدا کند.
- تجزیه و تحلیل: اجرای منظم تجزیه و تحلیل عملیات‌ها و تحلیل کسب و کار باعث می‌شود که بتوان عملیات‌های خوب و عملیات‌های نیازمند بهبود را شناسایی و از یکدیگر تفکیک کرد.
بیشتر بخوانید: اصول و تکنیک‌ها‌ی موفقیت در کسب و کار
عوامل کلیدی موفقیت استراتژی عملیات
نقش استراتژی عملیاتی در سازمان‌ها
در پاسخ به این پرسش که استراتژی عملیات چیست و چه نقشی در سازمان‌ها ایفا می‌کند می‌توان گفت که یک نوع استراتژی عملکردی به حساب می‌آید که فرایند تبدیل ورودی‌ها به خروجی‌ها را شامل می‌شود؛ در واقع استراتژی‌هایی هستند که مربوط به تصمیم‌گیری در سطح عملیات‌های یک سازمان می‌شوند. طراحی محصولات و خدمات، انتخاب فروشنده یا ارائه کننده، برنامه‌ریزی تولید و غیره از جمله زمینه‌های مشخصی هستند که در استراتژی عملیاتی وجود دارند.
استراتژی عملکردی
زمانی که صحبت از تعیین استراتژی در یک سازمان به میان می‌آید، معمولا در مورد تصمیم‌گیری‌های طولانی مدت صحبت می‌شود؛ اما استراتژی عملیات ذات تاکتیکی داشته و بیشتر تصمیمات کوتاه مدت و در مواردی روزمره را تحت پوشش قرار می‌دهد. به همین دلیل بررسی برخی عوامل در هنگام اتخاذ استراتژی عملیات مناسب برای یک سازمان اهمیت دارد که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بررسی عواملی مانند تعداد، نوع، اندازه و محل تأسیسات عملیاتی
- نوع ابزار و تجهیزات مورد استفاده در عملیات
- نحوه تصمیم‌گیری
- شکل و ساختار سازمانی
- نیروی انسانی (نحوه انتخاب، امنیت شغلی، روش‌های جبران خسارت و...)
- سیستم‌های اطلاعات حسابداری لازم به منظور جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات
- برنامه‌ریزی برای تولید و مدیریت کالا و محصولات
- روش‌های افزایش سطح بهره‌وری
در پاسخ به این سوال که استراتژی عملیات چیست و چه نقشی در سازمان دارد، به صورت خلاصه می‌توان گفت که استراتژی عملیات نشان‌دهنده نحوه برنامه‌ریزی یک سازمان به منظور بدست آوردن مزیت رقابتی است.
کلام آخر
یکی از عواملی که باعث موفقیت یک سازمان یا کسب و کار می‌شود (بر اساس اصولی که در دوره MBA و دوره DBA آموزش داده می‌شود)، هماهنگ کردن منابع و فعالیت‌های سازمان با استراتژی‌های تعیین شده کسب و کار است. با توجه به اینکه در یک سازمان یا کسب و کار هر قدم برای تولید محصول یا ارائه خدمات یک عملیات محسوب می‌شود، استراتژی عملیات شرایطی را فراهم می‌کند که بتوان با شناسایی فرصت‌های بهبود امکان واکنش سریع به تغییرات بازار برای سازمان را مهیا کرد؛ این شرایط به سازمان کمک می‌کند که بتواند در رقابت باقی بماند. در پاسخ به این سوال که استراتژی عملیات چیست، به زبان ساده می‌تواند گفت که برنامه‌ای به منظور دستیابی یک سازمان به اهداف و مقاصد کلان تعیین شده است.