آخرین تغییرات قوانین و مقررات مالیاتی
کسی که می‌خواهد حسابداری مالیاتی را به درستی انجام دهد، باید از آخرین قوانین مالیاتی ایران هم آگاهی داشته باشد. قوانین مالیاتی سال جدید در بخش مالیات‌های مستقیم و غیرمستقیم اصلاحاتی داشته است که باید بدانید. در این مطلب از سری مطالب آموزش حسابداری پکت، با قانون مالیات و نحوه اجرای اصلاحات آن آشنا خواهید شد.
قانون مالیات در ایران چه می‌گوید؟
قانون مالیات در ایران، مالیات را به عنوان پول پرداختی از سمت مردم و فعالان اقتصادی معرفی می‌کند. گیرنده این پول دولت است و دولت با مالیات بخشی از هزینه‌های جاری خود را پوشش می‌دهد. قانون جدید مالیات تمامی افراد را مشمول پرداخت مالیات می‌داند. یعنی هر کسی که در ایران زندگی یا کار می‌کند، به نحوی مالیات خود را پرداخت می‌نماید. پرداخت و وصول مالیات ممکن است مستقیم یا غیر مستقیم باشد. اما این موضوع تفاوتی در اصل ماجرا ایجاد نمی‌کند.
در مالیات های غیر مستقیم، هزینه‌ها به شکل نامحسوس از مردم دریافت می‌شود. بنابراین دانستن یا ندانستن این نوع از مالیات برای اشخاص تفاوت چندانی ندارد. اما برای مالیات های مستقیم که نیاز به محاسبه دقیق و پرداخت به موقع دارد، حسابداری مالیاتی حیاتی است.
حسابداران و مدیران مالی اولین کسانی هستند که باید بدانند حسابداری مالیاتی چیست. گذراندن دوره حسابداری مالیاتی برای این دسته از افراد الزامی است. علاوه بر آن، شناخت مفاهیم و تغییرات قانون جدید مالیات برای پرداخت دقیق مالیات اهمیت زیادی دارد.
قانون مالیات‌های مستقیم
قانون مالیات‌های مستقیم
قانون مالیات های مستقیم با آخرین اصلاحات اشخاص را برای پرداخت مالیات دارایی‌ها و عواید کسب شده ملزم می‌کند. بر اساس این قانون، مالیات‌های مستقیم به دو دسته کلی مالیات بر دارایی و مالیات بر درآمد تقسیم می‌شوند.
مالیات بر دارایی
قانون مالیات بر دارایی، دو شکل کلی برای دارایی‌های منقول و غیر منقول در نظر می‌گیرد. اول، شخص حقیقی موظف است بر اساس دارایی‌های خود مالیات متناسب با آن را بپردازد. یعنی مثلا کسی که دارایی‌های ملکی بیشتر دارد، مالیات بیشتری به دولت می‌پردازد. دومین مورد، قانون مالیات بر ارث است.
ورثه قبل از انتقال سند و مالکیت دارایی‌های به جا مانده از متوفی، باید مالیات اموال و دارایی‌های او را بپردازند. عدد مشخصی برای این مالیات در نظر گرفته نشده است. میزان مالیات بر ارث، طبق ماده 17 قانون مالیات های مستقیم با آخرین اصلاحات محاسبه می‌شود. حتی نوع اموال هم می‌تواند در نرخ مالیات موثر باشد.
مالیات بر درآمد
سطح درآمد در میزان مالیات پرداختی شما تاثیر گذار است. افراد حقیقی، حقوقی و شرکت‌های تجاری باید متناسب با درآمد خود، مالیات پرداخت کنند. این درآمد وابسته به سود و زیان شماست. هرچه عملکرد بهتری در بازار مالی داشته باشید، مالیات بیشتری می‌دهید. البته شما با هر مبلغ درآمد مشمول مالیات نخواهید شد. برای دریافتی‌های کمتر از 5.6 میلیون تومان در ماه، اظهارنامه مالیاتی صادر نمی‌شود. انواع مالیات بر درآمد به شرح زیر است:
- مالیات بر درآمد املاک: مالیات بر درآمد دارایی‌های املاک وابسته به آن است که شما دریافتی از اجاره خانه، مغازه، دفتر و زمین و باغ داشته باشید. یک چهارم درآمد شما از این راه به عنوان مالیات دریافت می‌شود. البته در این قانون، یک تبصره هم وجود دارد. اگر شما اثبات کنید که تنها درآمد شما از اجاره املاک است، تا سقف مشخصی نیاز به پرداخت مالیات نیست. مازاد بر آن مشمول مالیات املاک خواهد شد.
- مالیات بر درآمد کشاورزی: اگرچه یکی از انواع روش‌های دریافت مالیات، مالیات بر درآمد کشاورزی است اما هنوز این قانون درباره کشاورزان اجرا نمی‌شود. در قانون مالیاتی فعالیت‌هایی مانند دامپروری، دامداری، پرورش ماهی، صیادی، ماهی گیری و پرورش زنبور عسل معاف از پرداخت مالیات است.
- مالیات بر درآمد حقوق: حق الزحمه شما از کار نزد اشخاص حقیقی و حقوقی مشمول پرداخت مالیات خواهد بود. به عنوان کارمند یا کارگر شما مستقیماً با پرداخت مالیات درگیر نیستید. بلکه کارفرمای شما قبل از پرداخت حقوق، موظف به کسر مالیات و ریختن آن به حساب دولت است. تا سقف 5.6 میلیون تومان، می‌توانید از معافیت مالیاتی استفاده کنید. اما مازاد بر این مبلغ، مشمول 10 یا 20% مالیات خواهد بود.
- مالیات بر درآمد مشاغل: مشاغل آزاد تجاری، خدماتی و پزشکی هم باید مالیات مربوط به فروش کالا و خدمات را پرداخت کنند. قانون مالیات بر عایدات مشاغل آزاد، مبنای محاسبه مالیات را مبلغ فروش کالا و خدمات پس از کسر هزینه‌ها قرار می‌دهد. روش محاسبه این مالیات از طریق خود اظهاری و سامانه پایانه‌های فروشگاهی است. تعیین درست هزینه‌ها و درآمدها برای جلوگیری از جریمه‌های مالیاتی اهمیت زیادی دارد. برای اطلاع کامل از این قانون، مطلب «قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان چیست؟» را بخوانید.
- مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی: لزوماً تنها شرکت‌های تجاری ملزم به پرداخت مالیات نیستند. در قانون جدید مالیات برای درآمد اشخاص حقوقی هم مالیات تعیین شده است.
- مالیات بر درآمد اتفاقی: منظور از درآمدهای اتفاقی، دریافت مبالغ یا اموالی است که همیشگی نیست. جایزه، پاداش، قرعه کشی‌ها و گرفتن زمین و ملک می‌تواند به عنوان درآمد اتفاقی محسوب شود. نرخ مالیات محاسبه شده به نوع درآمد و میزان دریافتی بستگی دارد.
تمامی تجهیزات ارتباطی دارای سیم کارت برای استفاده از اپراتورها باید عوارض و مالیات بدهند
قانون مالیات‌های غیر مستقیم
3 نوع مالیات غیر مستقیم در ایران دریافت می‌شود. منظور از مالیات غیر مستقیم، مالیاتی است که شما متوجه پرداخت آن نمی‌شوید. در قانون مالیاتی ایران فعلی حقوق و عوارض گمرکی، مالیات بر مصرف و مالیات بر ارزش افزوده، به عنوان مالیات غیرمستقیم شناخته می‌شوند.
حقوق و عوارض گمرکی
حقوق و عوارض گمرکی به نام مالیات گمرکی هم شناخته می‌شود. واردکنندگان کالا قبل از ورود کالا به بازار، باید عوارض گمرکی آن را به عنوان مالیات غیرمستقیم پرداخت کنند. این مبلغ روی هزینه‌های کالا اضافه می‌شود. بنابراین خریداران با خرید این کالا، به شکل غیرمستقیم عوارض گمرکی آن را پرداخت می‌کنند. دولت موظف است عوارض را به عنوان بسته‌های حمایتی در اختیار تولیدکنندگان داخلی قرار دهد. کسی که حسابداری واردات کالا را انجام می‌دهد، باید آگاهی کافی نسبت به نرخ عوارض گمرکی برای کالاهای مختلف داشته باشد.
قانون مالیات بر مصرف
مالیات بر مصرف روی خرید کالاها یا خدمات محاسبه می‌شود. ممکن است این قانون را با نام مالیات بر فروش هم ببینید. پرداخت این مالیات به عهده فروشندگان کالا و خدمات نیست. مصرف کنندگان هستند که پرداخت مالیات را برعهده دارند. حسابداری فروشگاهی از جمله مهم‌ترین بخش‌هایی است که قانون مالیات بر مصرف باید در آن اجرایی شود. فروشندگان وظیفه دارند مبلغ دریافتی از مصرف کنندگان را به حساب وزارت دارایی بریزند.
البته این نوع از مالیات ممکن است تنها روی برخی از کالاها اعمال شود. مثلاً مالیات بر مصرف سیگار برای کاهش نرخ مصرف دخانیات است.یا مالیات بر مصرف بنزین و دیگر سوخت‌های فسیلی، صرف بهسازی جاده‌ها و پل‌ها می‌شود.
قانون مالیات بر ارزش افزوده
در پاسخ به اینکه قانون مالیات بر ارزش افزوده چیست، باید از تعریف ارزش افزوده شروع کنیم. ارزش افزوده، ارزشی است که در فرآیند تولید یک کالا یا ارائه خدمات به وجود می آید. این مالیات جزو مالیات‌های غیرمستقیم محسوب می‌شود. اعمال قانون ارزش افزوده و محاسبه مالیات آن به شکل مرحله‌ای انجام می‌شود. یعنی در مسیر تولید ماده اولیه به محصول نهایی، هر تولید کننده مالیات مشخصی را روی محصول خود اعمال می‌کند. خریدار وظیفه دارد این مبلغ را پرداخت نماید.
تا زمانی که زنجیره فروش به مصرف کننده نهایی برسد، اعمال مالیات بر ارزش افزوده ادامه پیدا می‌کند. در نهایت مصرف‌کننده با پرداخت قیمت کالا و محصول، به شکل غیر مستقیم مالیات می‌دهد. فروشندگان و تولیدکنندگان هم وظیفه دارند مبالغ دریافت شده را پس از کسر ارزش افزوده‌های پرداخت شده، در سامانه مودیان یا برگه‌های خود اظهاری اعلام کنند.
فعالیت‌های مشمول معافیت مالیاتی
قانون مالیات های مستقیم با آخرین اصلاحات به طور مشخص معافیت‌های مالیاتی را هم بیان کرده است. قانون مالیات بر عایدی سرمایه و درآمد، برای معافیت سقف تعیین کرده است. درآمد تا 67.2 میلیون تومان در سال (5.6 میلیون تومان ماهانه) از پرداخت مالیات معاف است.
این معافیت برای اجاره بگیران تا سقف 5.6 میلیون تومان در ماه هم وجود دارد اما در صورتی که اجاره املاک تنها منبع درآمدی مالک باشد. حسابدار مالیاتی کسی است که باید به موارد معافیت رسیدگی کند. به عنوان مثال در پرداخت حقوق، فعالیت‌هایی مانند سنوات پایان خدمت، خسارت اخراج، حق سنوات، حقوق ایام مرخصی و هزینه سفر باید معاف از مالیات حساب شود.
قانون مالیات بر خانه های خالی هم از سال 1401 اعمال می‌شود. داشتن خانه‌های خالی بیش از یک واحد مشمول پرداخت مالیات است. برای جلوگیری از این کار می‌توان آن را اجاره داد تا مشمول قانون اجاره املاک شود یا اینکه ملک را در اختیار بستگان درجه یک مالک قرار داد. البته در مورد دوم تنها یک واحد را می‌توان به هر شخص داد.
فعالیت‌هایی مانند بیمه عمر، هزینه‌های درمانی، سرمایه در گردش بنگاه‌های تولیدی، فرش و صنایع دستی و بورس هم معاف از مالیات است.
مالیات بر خانه‌های خالی از سال 1401 به سرعت در حال اجراست
آخرین تغییرات قانون مالیات را از کجا دنبال کنیم؟
برای اطلاع از آخرین تغییرات قانون مالیات های مستقیم، دوره حسابداری مالیاتی را به شما پیشنهاد می‌کنیم. در دوره قوانین و مقررات مالیاتی، علاوه بر بررسی آخرین تغییرات مالیات سال جدید، با روش اجرای مالیات و دستورالعمل‌های حسابرسی مالیاتی هم آشنا می‌شوید.
مهم‌ترین وظیفه شما به عنوان حسابدار مالیاتی، محاسبه درست مالیات، پرداخت منظم و ارائه اظهارنامه‌های دقیق است. صحت اظهارنامه‌ها توسط بازرسان مالیاتی بررسی می‌شود. در صورتی که تخلف از سمت اشخاص حقیقی یا حقوقی اتفاق بیفتد، علاوه بر محروم شدن از معافیت‌ها، جریمه‌های مالیاتی هم اعمال می‌شود. در این دوره می‌توانید سر فصل‌های زیر را آموزش ببینید:
- تعریف مالیات و روش اجرای آن
- آشنایی با مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی
- آشنایی با مالیات‌های تکلیفی
- آشنایی با مالیات بر ارزش افزوده و حسابداری ارزش افزوده
- آشنایی با هزینه‌های قابل قبول مالیاتی
- معرفی معافیت‌های مالیاتی
- معرفی قانون مالیات های مستقیم با آخرین اصلاحات
- آشنایی با دستورالعمل حسابرسی مالیاتی
سخن پایانی
در پایان این دوره مدرک معتبر از سمت انجمن حسابداران خبره و دانشگاه صنعت نفت داده می‌شود. برای ثبت نام در دوره قانون مالیات های مستقیم با آخرین اصلاحات آموزشگاه حسابداری پکت باید مدرک کارشناسی حسابداری یا رشته‌های مرتبط را داشته باشید. داشتن 2 سال سابقه کار هم برای ثبت نام الزامی است.