دارایی مشهود و نامشهود چیست؟
یکی از مهم‌ترین سوالاتی که حسابداران باید بدانند، این است که دارایی مشهود و نامشهود چیست. در این مطلب از بلاگ آموزشگاه حسابداری پکت، با دارایی های مشهود و نامشهود آشنا می‌شوید و تفاوت آن‌ها را یاد می‌گیرید. در ادامه با پکت همراه باشید.
ماشین و تجهیزات، املاک و پول نقد، بهترین نمونه برای دارایی‌های مشهود است
دارایی مشهود (Tangible Asset) چیست؟
دارایی‌هایی مشهود، نوعی از دارایی‌های ثابت است که با نام دارایی‌های عملیاتی هم شناخته می‌شود. این دارایی‌ها، شامل چیزهایی می‌شود که نمود عینی داشته باشد. یعنی یک تفاوت عمده دارایی ثابت مشهود و نامشهود، این است که دارایی ثابت مشهود را می‌توان دید و لمس کرد.
برای دارایی‌های مشهود، مثال‌هایی مانند زمین و مستغلات، تجهیزات و ماشین آلات، مواد اولیه و کالاهای تولید شده و موجودی انبار وجود دارد. یقیناً حسابدارانی که کار حسابداری صنعتی و حسابداری انبار را انجام می‌دهند، باید با این نوع از دارایی آشنایی کامل داشته باشند.
بیشتر بخوانید: دارایی جاری و غیر جاری چیست؟
دسته بندی دارایی‌های مشهود و ویژگی آن‌ها
دارایی‌های مشهود، بر اساس ویژگی‌ها و مشخصات آن‌ها طبقه بندی می‌شوند. برای اینکه بخواهیم تعریف دقیقی از ویژگی‌های دارایی مشهود داشته باشیم، باید ماهیت این دارایی‌ها را بررسی کنیم. دارایی‌هایی در دسته مشهود قرار می‌گیرد که:
- ماهیت فیزیکی داشته باشد
- قابل لمس باشد و بتوانیم آن را ببینیم
با در نظر گرفتن این دو ویژگی، دارایی‌های مشهود را می‌توان در موارد زیر طبقه بندی کرد:
- دارایی مشهود استهلاک پذیر
- دارایی مشهود استهلاک ناپذیر
- دارایی مشهود با طول عمر کم
- دارایی مشهود با طول عمر بالا
ماهیت فیزیکی دارایی‌های مشهود باعث می‌شود که آن‌ها به مرور زمان استهلاک داشته باشند و طول عمرشان کم شود. تنها زمین، در دسته دارایی مشهود استهلاک ناپذیر قرار می‌گیرد که از بین نمی‌رود و ارزشش کاهش پیدا نمی‌کند. باقی دارایی‌ها مانند ساختمان، تجهیزات، ماشین آلات، ابزار، تولیدات و… فاسد، مستهلک می‌شوند و از بین می‌روند.
نمونه‌هایی از دارایی‌های نامشهود
دارایی نامشهود (Intangible Asset) چیست؟
در ادامه تعریف دارایی مشهود و نامشهود، حالا می‌خواهیم دارایی‌های نامشهود را بررسی کنیم. دارایی نامشهود، تمام دارایی‌هایی را شامل می‌شود که قابل دیدن و لمس کردن نباشد. نداشتن ماهیت فیزیکی، مهم‌ترین ویژگی دارایی نامشهود است. چیزهایی مثل علامت تجاری، ارزش برند، حق امتیاز، پروانه ثبت، جواز کسب، حق تالیف و سرقفلی در دسته دارایی‌های نامشهود قرار می‌گیرد. حتی دارایی ارزهای دیجیتال برای کسب و کارهایی که از این ارزها برای تبادلات تجاری استفاده می‌کنند، باید نامشهود در نظر گرفته شود.
دسته بندی دارایی‌های نامشهود
هنگام دسته بندی دارایی‌های نامشهود، باید به این نکته توجه کنیم که اگرچه این دارایی‌ها غیرفیزیکی هستند، اما باز هم باید استهلاک پذیر در نظر گرفته شوند. هنگام ثبت این دارایی‌ها در ترازنامه، باید قسمت مشخصی برای آن‌ها وجود داشته باشد. از طرف دیگر، مالکیت مادی و معنوی بر دارایی‌های نامشهود می‌تواند محدود باشد. در کنار آن باید میزان موفقیت و شکست کسب و کار هم در ارزش گذاری روی دارایی‌های نامشهود لحاظ شود. هزینه ایجاد، نگهداری، تمدید، احیا و ثبت دارایی نامشهود هم باید در زمان وقوع محاسبه شود و از قبل نمی‌توان برای آن، مبلغی مشخص کرد.
تفاوت دارایی‌های مشهود با دارایی‌های نامشهود
مهم‌ترین تفاوت دارایی های ثابت مشهود و نامشهود را می‌توان در استهلاک پذیر بودن یا نبودن آن‌ها دانست. دارایی‌های ثابت مشهود (به غیر از زمین)، استهلاک پذیر هستند. اما دارایی‌های نامشهود عموما استهلاک ناپذیر در نظر گرفته می‌شوند. اگرچه موفقیت و شکست برند تجاری روی ارزش آن تاثیر می‌گذارد اما به دلیل نبود نرخ ثابت و مشخص، برای آن استهلاکی در نظر نمی‌گیریم.
دیگر تفاوت دارایی مشهود و نامشهود، روش انجام آن است. روش حسابداری اموال یا حسابداری موجودی کالا، تفاوت زیادی با روش حسابداری دارایی‌های ثابت مشهود ندارد. در صورتی که روش و مفهوم حسابداری دارایی نامشهود، کاملا با این دو متفاوت است. دارایی‌های نامشهود در طول زمان به روز می‌شوند و گسترش پیدا می‌کنند. اضافه شدن ارزهای دیجیتال به این نوع از دارایی‌ها، بهترین مثال برای این تغییر است.
جمع بندی
در بخشی از دوره آموزش حسابداری موسسه پکت، با انواع دارایی و نحوه ثبت آن در اسناد مالی و دفاتر حسابداری آشنا خواهید شد. عملاً این دوره، پایه‌ها و اصول اولیه ثبت اسناد دارایی و بدهی را در صورت‌های مالی مختلف به شما آموزش می‌دهد. اما برای کسب اطلاعات بیشتر و دقیقتر در مورد ثبت انواع دارایی‌ها در صورت‌های مالی، باید دوره تخصصی بهای تمام شده یا دوره حسابداری صنعتی را بگذرانید.
اینکه بدانید دارایی ثابت مشهود و نامشهود چیست، خوب است اما برای رسیدگی به اموز مالی شرکت‌ها و واحدهای صنعتی و تولیدی، کافی نیست. شرکت‌ها بازرگانی و خدماتی هم به دلیل استفاده از ارزهای دیجیتال در تبادلات و تولید کالاهای مجازی و نرم افزاری، باید ارزش دارایی های مشهود و نامشهود خود را مشخص کنند.