انواع استانداردهای حسابداری
در علم حسابداری انواع استانداردهایی وجود دارد که یک حسابدار خبره باید از تمامی آن‌ها اطلاع داشته باشد. انواع استانداردهای حسابداری شامل مواد مختلفی می‌شوند. در این مقاله از بلاگ آموزشگاه حسابداری پکت قصد داریم تا به‌صورت کامل شما را با تمامی آن‌ها آشنا کنیم.
استاندارد حسابداری چیست؟
حتماً پیش از آنکه بخواهید انواع استانداردهای حسابداری را بشناسید، دلتان می‌خواهد تا تعریف دقیق و جامع از استاندارد حسابداری داشته باشید. به زبان ساده، کلیه قوانین و مقررات دنیای حسابداری، استانداردهای بین‌المللی حسابداری یا استاندارد حسابداری گفته می‌شود. انواع استانداردهای حسابداری مجموعه‌ای کامل از اصول و رویه‌هایی هستند که حسابدارها در تمام دنیا باید بر اساس آن عمل کنند.
در واقع به کمک این قوانین و مقررات، قلمرو فعالیت کلیه حسابداران مشخص می‌شود. همچنین با ارائه شیوه‌های مشترک و اصول مناسب، حسابداران می‌توانند تا مسائل و مشکلات دنیای حسابداری را برطرف نمایند. این استانداردها تمامی جوانب مالی یک واجد تجاری را شامل می‌شود و راه‌حل‌هایی باکیفیت برای افزایش بازده مجموعه تجاری ارائه می‌دهند. انواع استانداردهای حسابداری به یکپارچه‌سازی گزارش‌های مالی کمک می‌کنند. در نتیجه فقط گزارش‌هایی قابل قبول هستند که این استانداردها را رعایت کرده باشند. با توجه به تمامی این‌ها، یک حسابدار باید درک کاملی از انواع استانداردهای حسابداری داشته باشد.
در همین رابطه بخوانید:
استانداردهای حسابداری
تاریخچه استاندارد های حسابداری
شاید با خودتان بگویید که استانداردهای حسابداری جهانی هستند و با استانداردهای حسابداری در ایران تفاوتی ندارند. خب در اصل باید بدانید استانداردهای حسابداری ایران از سال 1371 به وجود آمد. در همین سال، کمیته تدوین استانداردهای حسابداری از طرف سازمان حسابداری کشور راه‌اندازی شد. هدف تأسیس این کمیته، ایجاد استانداردهای حسابداری معتبر با توجه به شرایط کشور بود تا بتوانند یک سیستم یکپارچه ایجاد کنند تا دچار ناسازگاری نشوند.
طی سال‌های 1373 و 1375، پیش‌نویسی از بیانیه‌های کمیته تدوین استانداردهای حسابداری برای نظرسنجی عمومی در نشریه رسمی سازمان حسابرسی منتشر شد. در نهایت در سال 1378، اولین مجموعه رهنمودهای حسابداری از طرف این کمته منتشر شد و برای 2 سال آن را اجرا کردند.
استاندارد 1 تا 22 که در ادامه با آن‌ها آشنا خواهید شد، اولین استانداردهای حسابداری ایران بودند که توسط این کمیته وضع شدند. آخرین استاندارد حسابداری ملی ایران یعنی استاندارد 33 در سال 1392 منتشر شد که مربوط به مزایای بازنشستگی است.
انواع استانداردهای حسابداری
حال که به‌صورت کامل با استانداردهای حسابداری آشنا شدید، نوبت به این می‌رسد که با برخی از انواع استانداردهای حسابداری بیشتر آشنا شوید. در ادامه شما را با 42 استاندارد مصوب و لازم الاجرا آشنا خواهیم کرد. توجه داشته باشید که استانداردهای 38 تا 41 به‌صورت پیش‌نویس بودند و در ابتدای سال 1400 تصویب شدند. استاندارد 42 نیز در اسفند سال 1398 منتشر شد. پس انواع استانداردهای حسابداری در ایران این 42 استاندارد مهم هستند.
- استاندارد حسابداری شماره 1: نحوه ارائه صورتهای مالی (تجدید نظر شده ۱۳۹۷)؛
- استاندارد حسابداری شماره 2: صورت جریان وجه‌های نقد (تجدید نظر شده ۱۳۹۷)؛
- استاندارد حسابداری شماره 3: درآمد عملیاتی؛
- استاندارد حسابداری شماره 4: ذخایر، بدهی‌های احتمالی و داراییهای احتمالی - تجدیدنظر شده ۱۳۸۴؛
- استاندارد حسابداری شماره 5: رویدادهای بعد از تاریخ ترازنامه تجدیدنظر شده ۱۳۸۴؛
- استاندارد حسابداری شماره 6: گزارش عملکرد مالی مصوب (به صورت کنار گذاشته شده از سال ۹۸)؛
- استاندارد حسابداری شماره 7:
- استاندارد حسابداری شماره 8: حسابداری موجودی مواد و کالا؛
- استاندارد حسابداری شماره 9: حسابداری پیمانکاری بلندمدت؛
- استاندارد حسابداری شماره 10: حسابداری کمک‌های بلاعوض دولت؛
- استاندارد حسابداری شماره 11: داراییهای ثابت مشهود - (تجدید نظر شده ۱۳۸۶ و اصلاح شده براساس استانداردهای حسابداری جدید تا مهر ۱۳۸۹)؛
- استاندارد حسابداری شماره 12: افشای اطلاعات اشخاص وابسته - تجدید نظر شده ۱۳۸۶؛
- استاندارد حسابداری شماره 13: حسابداری مخارج تأمین مالی؛
- استاندارد حسابداری شماره 14: نحوه ارائه داراییهای جاری و بدهی‌های جاری (کنارگذاری از ۱۳۹۸/۱/۱)
- استاندارد حسابداری شماره 15: حسابداری سرمایه‌گذاری‌ها
- استاندارد حسابداری شماره 16: آثار تغییر و تسعیر نرخ ارز (تجدیدنظرشده ۱۴۰۰)؛
- استاندارد حسابداری شماره 17: داراییهای نامشهود (تجدید نظر شده ۱۳۸۶ و اصلاح شده براساس استانداردهای حسابداری جدید تا مهر ۱۳۸۹)؛
- استاندارد حسابداری شماره 18: صورتهای مالی تفکیکی و جداگانه؛
- استاندارد حسابداری شماره 19: ترکیب‌های تجاری - تجدیدنظر شده ۱۳۸۴ (کنارگذاری از ۱۴۰۰/۱/۱)
- استاندارد حسابداری شماره 20: سرمایه‌گذاری در واحدهای تجاری وابسته و مشارکتهای خاص (تجدیدنظرشده ۱۳۹۸)؛
- استاندارد حسابداری شماره 21: حسابداری اجاره‌ها (اصلاح شده براساس استانداردهای حسابداری جدید تا مهر ۱۳۸۹)؛
- استاندارد حسابداری شماره 22: گزارشگری مالی میان‌دوره‌ای (تجدیدنظرشده ۱۴۰۰)؛
- استاندارد حسابداری شماره 23: حسابداری مشارکتهای خاص (اصلاح شده براساس استانداردهای حسابداری جدید تا مهر ۱۳۸۹) (کنارگذاری از ۱۴۰۰/۱/۱)
- استاندارد حسابداری شماره 24: گزارشگری مالی واحدهای تجاری در مرحله قبل از بهره‌برداری؛
- استاندارد حسابداری شماره 25: گزارشگری بر حسب قسمتهای مختلف؛
- استاندارد حسابداری شماره 26: فعالیت‌های کشاورزی؛
- استاندارد حسابداری شماره 27: طرح‌های مزایای بازنشستگی؛
- استاندارد حسابداری شماره 28: فعالیت‌هاى بیمه عمومى؛
- استاندارد حسابداری شماره 29: فعالیت‌های ساخت املاک (اصلاح شده براساس استانداردهای حسابداری جدید تا مهر ۱۳۸۹)؛
- استاندارد حسابداری شماره 30: سود هر سهم؛
- استاندارد حسابداری شماره 31: داراییهای غیرجاری نگهداری شده برای فروش و عملیات متوقف شده؛
- استاندارد حسابداری شماره 32: کاهش ارزش دارایی‌ها؛
- استاندارد حسابداری شماره 33: مزایای بازنشستگی کارکنان؛
- استاندارد حسابداری شماره 34: رویه‌های حسابداری،تغییر در برآوردهای حسابداری و اشتباهات؛
- استاندارد حسابداری شماره 35: مالیات بر درآمد؛
- استاندارد حسابداری شماره 36: ابزار‌های مالی (ارائه)؛
- استاندارد حسابداری شماره 37: ابزار‌های مالی (افشاء)؛
- استاندارد حسابداری شماره 38: ترکیب‌های تجاری (مصوب ۱۳۹۸)؛
- استاندارد حسابداری شماره 39: صورتهای مالی تلفیقی (مصوب ۱۳۹۸)؛
- استاندارد حسابداری شماره 40: مشارکت‌ها (مصوب ۱۳۹۸)؛
- استاندارد حسابداری شماره 41: افشای منافع در واحدهای تجاری دیگر (مصوب ۱۳۹۸)ا؛
- استاندارد حسابداری شماره 42: اندازه‌گیری ارزش منصفانه؛
- استاندارد حسابداری شماره 43: درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان (لازم‌الاجرا از ۱۴۰۴/۱/۱)
استانداردهای حسابداری، چارچوب کار مالی را مشخص می‌کند
مزایای استاندارد حسابداری
حال که با انواع استانداردهای حسابداری آشنا شدید، بهتر است در خصوص مزایای استاندارد حسابداری بدانید. شاید با خودتان بگویید که شناخت انواع استانداردهای حسابداری چه کمکی به ما می‌کند؟ خب اول از همه کاربران صورتهای مالی همگی انتظار دارند که شرکت از استانداردهای حسابداری تبعیت کند. به این ترتیب کاربران هنگام تفسیر و تحلیل نتایج گزارش‌های مالی، فرض را بر این می‌گذارند که استانداردها رعایت شده‌اند. به این ترتیب می‌توانند تفسیر سریع، جامع و بهتری داشته باشند. پس کاربران هنگام مطالعه صورتهای مالی می‌توانند از دانش انواع استانداردهای حسابداری استفاده کنند.
زمانی که مسائل گزارشگری مالی به وجود می‌آید، حسابداران قادر خواهند بود تا برای تعیین کردن روش ثبت رویداد، به GAAP مراجعه نمایند.
از طرف دیگر سرمایه‌گذاران و همچنین مشاغل کوچک می‌توانند عملکرد شرکت‌ها را به‌راحتی با کمک استانداردهای حسابداری با هم مقایسه نمایند. پس این امر به حسابدار کمک می‌کند تا متوجه شود آیا یک کسب‌و‌کار یا صنعت برای سرمایه‌گذاری مناسب است یا نه؟ همچنین برای تغییر مسیر یک کسب‌و‌کار یا یک بنگاه اقتصادی چه کارهایی باید انجام داد تا به سمت مثبتی حرکت کنند؟
به زبان ساده می‌توان گفت که با کمک استانداردهای حسابداری می‌توان با وضوح بیشتری عمل کرد و هدفمند بود. در صورتی که عملکرد کسب‌و‌کارها بر اساس این استانداردهای حسابداری نباشند، با مشکلات متعدد رو‌به‌رو خواهند شد. این استانداردها نشان می‌دهند که در چه زمانی چه مشکلی برای یک کسب‌و‌کار یا صنعت به وجود آمده تا بتوانند به سادگی این مشکل را برطرف کنند.
اهمیت استانداردهای حسابداری چیست؟
درباره مزایای استفاده از استانداردهای حسابداری صحبت کردیم. حال نوبت به صحبت در خصوص اهمیت شناخت انواع استانداردهای حسابداری در ایران می‌رسد. در حال حاضر شاهد پیشرفت روزافزون صنایع مالی و امور مالیاتی به‌صورت بین‌المللی و همچنین سرمایه‌گذاری‌های خارج در کشور هستیم. استانداردهای حسابداری را می‌توان یک «زبان بین‌المللی در دنیای حسابداری» دانست. در حقیقت استانداردهای حسابداری ایران و بین‌الملل را یک حسابدار خبره باید بداند. در دنیای آینده، تجارت بین ایران و کشورهای دیگر گسترده‌تر از امروز خواهد شد. به این ترتیب شرکت‌ها برای مدیریت امور مالی خود نیاز به حسابدارانی خواهند داشت که بر انواع استانداردهای حسابداری جهانی و بین‌المللی تسلط داشته باشند.
ثبت نام و شرکت در کلاس‌های دوره حضوری و مجازی آموزش حسابداری پکت می‌تواند به شناخت بهتر استانداردهای مالی کمک کند.
یک حسابدار باید در چنین شرایط قادر به ارائه یک گزارش جامع و کامل مالی بر اساس استانداردهای جهانی باشد. گزارش‌های مالی نشان می‌دهند که ارزش یک تجارت مالی چقدر است. به همین خاطر تحلیل‌گران اقتصادی با اتکا به این گزارش‌های مالی می‌توانند یک شرکت را شرکت دیگر مقایسه کنند تا برای سرمایه‌گذاری به نتیجه برسند. پس اینکه سرمایه‌گذاری خارجی در کدام شرکت انجام شود، متکی به گزارش‌های مالی حسابداری است که از انواع استانداردهای حسابداری بین‌المللی استفاده کرده باشد که تحلیل‌گران به‌راحتی قادر به خواندن و تحلیل آن باشند.
همچنین باید بدانید در صورتی که شرکت سرمایه‌گذاری خارجی هم نداشته باشد، باز هم نتایج مالی و گزارش‌های مالی باید به دست سرمایه‌گذران، سهام‌داران، هیئت مدیره، افراد مهم سازمانی و کلیه افراد ذینفع برسد. در بسیاری از موارد، هیئت مدیره با اتکا به این گزارشات تصمیم‌گیری‌های مختلف انجام می‌دهند. زمانی که حسابدار برای تهیه این گزارش‌ها از استانداردهای حسابداری استفاده کرده باشد، تحلیل و درک این گزارش‌ها برای تمامی افراد نام‌برده ساده‌تر خواهد بود. از انواع استانداردهای حسابداری برای اطمینان از عملکرد یک تجارت استفاده می‌کنند. به‌صورت کلی سابداران موظفند تا اطلاعات مالی مرتب، قابل مقایسه و قابل اطمینان ارائه دهند و برای این کار به شناخت انواع استانداردهای حسابداری نیاز خواهند داشت.
جمع بندی
تا به اینجا، متوجه شدیم که انواع استانداردهای حسابداری نوعی زبان بین‌المللی بین حسابداران، فعالان در حوزه مالی و مالیاتی و کلیه ذینفعان یک مجموعه تجاری و بنگاه اقتصادی محسوب می‌شود. یک حسابدار خبره باید با استانداردهای حسابداری آشنا باشد تا بتواند گزارش‌ها و اسناد قابل اعتماد و قابل مقایسه از شرکت ارائه دهد.
رعایت کلی موارد ذکر شده در بخش‌های قبلی تنها با رعایت استانداردهای حسابداری شدنی است. پس تا زمانی که حسابدار تسلط کافی بر انواع استانداردهای حسابداری ایران نداشته باشد، نمی‌تواند به اطلاعاتی قابل اطمینان و قابل مقایسه دست پیدا کند. از طرف دیگر رعایت این اصول باعث ایجاد اطمینان در بازارهای رقابتی می‌شود. به این ترتیب استانداردهای حسابداری می‌توانند به ایجاد اطمینان از جهت سلامتی مالی یک شرکت کمک کنند.