تمامی ابزارهایی که به شما برای مدیریت ریسک در بازارهای مالی کمک می‌کند
سرمایه گذاری در بازارهای مالی داخلی و خارجی می‌تواند از کاهش ارزش دارایی‌های شما بکاهد. سرمایه گذاری‌های مولد سود خوبی برای سرمایه گذار خواهند داشت. اما چه ابزارهای مدیریت ریسک مالی به شما برای داشتن کنترل روی دارایی‌های‌تان کمک می‌کنند؟ آیا ابزارها صرفاً می‌تواند برای کاهش ضرر و زیان کافی باشد؟ روش‌های مدیریت ریسک بازارهای مالی چیست؟
مدیریت ریسک
مدیریت ریسک چیست؟
مدیریت ریسک فرایندی شامل شناسایی ریسک، تحلیل، اقدام، نظارت و کنترل است که برای کاهش اثرات ناشی از ریسک انجام می‌شود. انجام هیچ کاری بدون ریسک و مانع نخواهد بود. برداشتن قدم‌های تازه در دنیای تجاری، همیشه با بروز مشکلات و موانع بسیار همراه می‌شود.
مدیریت ریسک مالی از جمله گرایش‌هایی است که کاربردهای زیادی دارد. مدیریت ریسک باید با هدف شناسایی عوامل خطر ساز انجام شود. پس از این کار تجزیه و تحلیل تمامی موانع الزامی است. شما باید متوجه شوید که هر ریسک چه اثری روی کار شما می‌گذارد. تنها بعد از این کار است که می‌توان راه حل مناسب را برای کاهش و حذف ریسک پیدا کرد. اگر مدیریت ریسک به درستی انجام شود، خیلی راحت می‌توان و وقایع آینده را پیش بینی کرد.
برای پیدا کردن ریسک‌های موجود در پروژه باید به سراغ ابزارها برویم. بدون اطلاع از ابزارها و روش‌های مدیریت ریسک، نمی‌توان راه حل مناسبی را اتخاذ کرد. ابزارهای مدیریت ریسک مالی به شما کمک می‌کنند تا از سرمایه و دارایی خود محافظت کنید. برای شرکت‌های بزرگ، حفظ دارایی‌های منقول و غیرمنقول اهمیت زیادی دارد. برای مدیران مالی و صاحبان کسب و کار مهم است که به مدیریت ریسک و انواع آن تسلط داشته باشند.
گذراندن دوره مدیریت ریسک نه تنها می‌تواند شما را با مفاهیم پایه مدیریت ریسک آشنا کند، بلکه مهارت شما را برای جلوگیری و مقابله با ریسک بیشتر می‌کند.
بیشتر بخوانید: دوره‌های حسابداری که شاغلان و مدیران مالی باید بگذرانند
سرمایه منقول و غیرمنقول را چگونه مدیریت کنیم؟
در مدیریت امور مالی و حسابداری مالی، شناسایی دارایی‌های شرکت یا سازمان اهمیت زیادی دارد. یکی از وظایفی که بر دوش حسابداران مالی گذاشته می‌شود، بررسی منظم دارایی‌های ثابت و جاری است. از یک حسابدار مالی انتظار می‌رود که بتواند سرمایه منقول و غیر منقول را با وجود ریسک‌های متفاوت مدیریت کند.
سرمایه منقول، شامل دارایی‌هایی می‌شود که قابلیت جابجایی و انتقال دارد. یعنی می‌توان آن را بدون کاهش ارزش از جایی به جای دیگر منتقل کرد. چیزهایی مانند ماشین، میز، دفتر، تلویزیون، پروژکتور، پرده، چراغ، لوازم تحریر و… برای یک شرکت دارایی منقول محسوب می‌شود. در مقابل اموال منقول، سرمایه غیرمنقول وجود دارد. تمام چیزهایی که نتوانید آن‌ها را بدون آسیب رساندن به اصل جنس جابه جا کنید، غیر منقول است.
برای مثال دفتر کاری یا زمین شرکت غیر منقول محسوب می‌شود زیرا نمی‌توانید آن را به طور کامل جابه جا کنید. ابزارهای مدیریت ریسک مالی، تنها به پیدا کردن راه حل‌های بهتر کمک می‌کنند اما برای شناسایی دارایی‌ها خودتان باید دست به کار شوید. بنابراین مهم است که تمامی دارایی‌ها بدون هیچ کم و کاستی به طور منظم بررسی شوند.
بسیاری از سرمایه گذاران بورس ایران، اگر از روش های مدیریت ریسک استفاده می‌کردند، ضرر و زیان کنترل شده داشتند
ابزارهای مدیریت ریسک در بازارهای مالی
منظور از ابزارهای مدیریت ریسک مالی، ابزارهای هستند که به کاهش صدمات ریسک و مقابله با آن‌ها کمک می‌کند. سرمایه گذاری در بازارهای مالی و غیرمالی همیشه با ریسک همراه است. مدیریت ریسک در بازارهای سرمایه با مدیریت ریسک پروژه تفاوت دارد اما نتیجه کار یکسان است.
تمامی فرایندهای مدیریت ریسک باید به جلوگیری، کاهش، مقابله و حذف ریسک منجر شود. در غیر این صورت مسیر شما برای انجام مراحل مدیریت ریسک ناقص است. ابزارهای مدیریت ریسک مالی در بازارهای جهانی بسیار متنوع‌تر از بازارهای مالی ایران است. در ادامه به بررسی هر دو موضوع می‌پردازیم.
بیشتر بخوانید: معرفی کتاب مدیریت ریسک و سرمایه
مدیریت ریسک در بورس ایران
برای مقابله با ریسک نوسان قیمت سهام بورس ایران از ابزارهای به نام ابزارهای مشتقه استفاده می‌شود. دستورالعمل حاکمیت شرکتی ناشران ثبت شده در سازمان بورس هم برای کنترل ریسک سهامدارن خرد و افزایش ارزش بازار، ابلاغ شده‌اند. از این ابزارها می‌توان برای دارایی‌ها، شاخص‌ها و نرخ‌ها استفاده کرد. در بورس ایران 3 ابزار قراردهای اختیار معامله، قراردادهای آتی و اوراق اختیار فروش تبعی وجود دارد.
قراردهای اختیار معامله
این قرارداد بین دارنده سهام و مسئول امور مالی بسته می‌شود. طبق این قرارداد مسئول امور مالی یا فروشنده می‌تواند اختیار معاملات مالی و خرید و فروش سهام را داشته باشد. البته شروط و قیمت گذاری سهام می‌تواند طبق توافق دو طرف متفاوت باشد. در قرارداد اختیار خرید، دارنده قرارداد حق دارد تا مقدار معینی از دارایی‌های سهامی را با قیمت مشخص مورد توافق خریداری کند.
قرارداد اختیار فروش، مقابل قرارداد اختیار خرید وجود دارد و طبق آن دارنده قرارداد می‌تواند بخشی از دارایی‌ها را با قیمت مورد توافق به فروش بگذارد. از طرفی دارنده قرارداد می‌تواند حق المعامله خود را از دارایی‌ها کسب کند. عمدتاً این قرارداد برای کسب سود بر اساس حرکت بازار و افت و خیز آن بسته می‌شود. نتیجه آن مقابله با نوسانات بازار سهام است.
قراردادهای آتی
از جمله مهم‌ترین ابزارهای مدیریت ریسک مالی، قرارداد آتی است. مضمون این قرارداد بستن نوعی تعهد مالی بر روی یک دارایی پایه است. یعنی در زمان بستن قرارداد فروشنده متعهد می‌شود که در زمان سررسید و به میزان تعیین شده در قرارداد، یک سبد سهامی به عنوان دارایی پایه به خریدار تحویل دهد.
این قرارداد به خوبی می‌تواند پوشش ریسک تغییرات قیمت در آینده را انجام دهد. قراردادهای آتی منجر به کسب سود برای هر دو طرف معامله می‌شود. در خرید سهام به روش آتی، خریدار نیازی به پرداخت تمام مبلغ سرمایه گذاری ندارد. سازمان بورس در خرید سهام قراردادهای آتی تنها درصدی از مبلغ معامله را به عنوان وجه تضمین دریافت می‌کند.
اوراق اختیار فروش تبعی
اوراق اختیار فروش تبعی از جمله بهترین ابزارهای مدیریت ریسک مالی در بورس است. این اوراق به عنوان بیمه سهام هم شناخته می‌شود. در زمانی که نوسانات قیمتی زیاد می‌شود و احتمال ضررهای کلان وجود دارد، شما می‌توانید با پس گرفتن حداقل مبلغ سرمایه از بازار خارج شوید. اگر قیمت سهام از قیمت زمان خرید آن کمتر شود، شما می‌توانید مبلغ زیان‌تان را دریافت کنید.
اگر قیمت سهام در تاریخ سررسید قرارداد بیشتر از مبلغ خریداری شده آن باشد هم، شما اصل دارایی و سود آن را خواهید گرفت. بنابر این به سادگی می‌توانید ریسک ناشی از نوسانات قیمت هیجانی بازار را به کمترین حد خود برسانید.
در بازارهای مالی مانند فارکس، ریسک‌های متفاوتی نسبت به بازارهای داخلی وجود دارد
مدیریت ریسک در فارکس
امکان بستن قراردادهای مدیریت ریسک در فارکس از ایران وجود ندارد. دارندگان سرمایه در این بازار، نمی‌‌توانند انتظار حمایت‌های دولتی را داشته باشند. بنابراین تنها راهی که پیش روی شما باقی می‌ماند، استفاده از تکنیک‌های مدیریت ریسک است. برای این کار به شما توصیه می‌کنیم تا تکنیک‌های زیر را در نظر داشته باشید:
- وضعیت بازار را همیشه رصد کنید. قبل از هرگونه معامله، از آمار‌ها و تحلیل‌های مالی برای پیش بینی ثبات بازار و نوسانات ارز طرز استفاده کنید.
- محدودیت‌های زمانی کوتاه مدت و بلند مدت برای خود در نظر بگیرید. پس از مدتی می‌توانید شرایط معاملات خود و سوددهی آن‌ها را در حالت کوتاه مدت و بلند مدت متوجه شوید.
- برای سرمایه گذاران مبتدی داشتن معاملات بزرگ توصیه نمی‌شود. هیچ وقت کل دارایی خود را در یک معامله سرمایه گذاری نکنید. هر بار با درصد کمی از دارایی سبد وارد معامله شوید تا بتوانید سود و ضرر را کنترل کنید.
- از معاملات احساسی بپرهیزید. هیچ وقت از روی هیجان وارد یک معامله یا از آن خارج نشوید.
- همیشه برای پیشرفت روند بازار برخلاف پیش بینی‌های خود آماده باشید. همیشه در پیش بینی آینده امکان خطا وجود دارد.
سخن آخر
برای مدیریت ریسک و سرمایه و مدیریت بحران، باید چک لیستی از اقدامات قابل انجام تهیه کنید. ابزارهای مدیریت ریسک مالی، می‌توانند به شما برای کاهش ضررهای غیر قابل جبران کمک کنند اما موفقیت آن‌ها بستگی به نکات زیادی دارد. روش‌ها و ابزارهای مدیریت ریسک، باید متناسب با نوع بازار و نوع سرمایه گذاری انتخاب شوند. اما همیشه یکسری از تکنیک‌ها به شما برای کاهش یا پذیرش ریسک کمک می‌کنند. تکنیک‌های زیر را در معاملات خود در نظر بگیرید:
- برای انجام هر گونه خرید یا فروش برنامه ریزی از قبل داشته باشید
- حد ضرر و حد سود تعیین کنید و بر آن پایبند باشید
- نقاط حد ضرر را منطقی انتخاب کنید
- قانون ریسک یک درصدی را جدی بگیرید
- در بستن سبد سهامی، داشتن تنوع سهم را فراموش نکنید
در دوره مدیریت ریسک آموزشگاه حسابداری حسابداران خبره می‌توانید با نکات زیادی از جمله تکنیک‌های مدیریت ریسک پول و سرمایه در بازارهای مالی آشنا شوید. قبل از ورود به بازارهای مالی باید توانایی پذیرش ریسک‌ها و ضرر‌ها را هم داشته باشید. این دوره می‌تواند شما را از نظر ذهنی هم آماده کند.