حسابداری دولتی چیست؟
حسابداری از جمله مشاغلی است که هیچگاه از بین نمی‌رود. همیشه هر مجموعه کوچک و بزرگی، برای مدیریت حساب‌های خود، به یک یا چند حسابدار نیاز خواهد داشت. برای آنکه بتوانید بازار کار بهتری داشته باشید، بهتر است در حوزه‌های مختلف حسابداری تخصص پیدا کنید. آیا می‌دانید حسابداری دولتی چیست؟ استخدام در رشته حسابداری دولتی به چه شکل انجام می‌شود؟ یا اینکه یک حسابدار دولتی چه وظایفی به عهده دارد؟ در این مقاله با آموزشگاه حسابداری پکت همراه باشید تا همه چیز را درباره حسابداری دولتی بدانید.
معرفی رشته حسابداری دولتی
معرفی رشته حسابداری دولتی
به پروسه‌ای که در آن گزارش تمامی رویدادهای بودجه‌ای و همچنین تمامی رویدادهای مالی تمامی دستگاه‌های اجرایی زیرمجموعه دولت جمع‌آوری، ثبت، طبقه‌بندی کلی، خلاصه‌سازی و تفسیر می‌شوند و در نهایت گزارش جامع از آن ارائه می‌کنند، حسابداری دولتی گفته می‌شود. هدف اساسی از اجرای این پروسه، برنامه‌ریزی دقیف و همچنین تصمیم‌گیری درباره کنترل بودجه کشور است.
به عبارت دیگر می‌توان گفت که در این فرآیند، تمامی اطلاعات مالی همه وزارتخانه‌های کشور، مؤسسات دولتی و... را جمع‌آوری، طبقه‌بندی و پردزش می‌کنند تا گزارشی جامع ارائه دهند. در نهایت بر اساس این گزارش تصمیم‌گیری‌های مالی و برنامه‌های مصوب بودجه سالانه به بهترین شکل ممکن مدیریت می‌شود. در زبان انگلیسی به این نوع حسابداری، Govermental Accounting نیز گفته می‌شود.
وظایف حسابدار دولتی
معمولاً ارگان‌های دولتی، برای تهیه صورت‌های مالی و همچنین رسیدگی به امور پرداختی و دستمزد از حسابداران دولتی کمک می‌گیرند. سازمان‌ها و قانون‌گذران در قسمت‌های دولتی می‌توانند از حسابرسی مالی نیز کمک بگیرند. حسابرسی مالی شامل بررسی و ارزیابی تمام اطلاعات مالی سازمان، سواب حسابداری و صورت‌های مالی می‌شود. در نهایت یک حسابدار دولتی موظف می‌شود تا اطلاعات و داده‌های مالی ارگان‌ها و شرکت‌ها را از نظر مالیات، درآمد، حساب‌های مالی و... را تحلیل کند، آن‌ها را جمع‌آوری نماید، طبقه‌بندی‌های مختلف را انجام دهد، آن‌ها را پردازش کند و در نهایت گزارشی کامل ارائه دهد.
به این ترتیب با اتکا به این گزارش، شرکت‌ها و دولت می‌توانند تصمیم‌گیری صحیح و جامعی در خصوص برنامه‌های مصوب بودجه سالانه داشته باشند. به‌صورت کلی تمام اینها را می‌توان از جمله وظایف حسابدار دولتی دانست.
گزارشات حسابدار دولتی توسط مراجع مختلف حسابداری و حسابرسی دولتی مورد استفاده قرار می‌گیرد
چه کسانی از گزارشات حسابدار دولتی استفاده می‌کنند؟
همان طور که اشاره کردیم، یک حسابدار دولتی در نهایت باید گزارشی کامل و جامع را ارائه دهد. خب سؤال اینجاست که کاربرد گزارشات حسابداری دولتی چیست؟ ساخت این گزارشات مسئولیت حسابدار دولتی است. به‌صورت کلی استفاده‌کنندگان از گزارشات حسابدار دولتی به دو بخش درون سازمانی و برون سازمانی تقسیم می‌شوند:
استفاه‌کنندگان درون‌سازمانی
- وزیر یا مدیریت مجموعه: با در اختیار داشتن گزارشات و اطلاعات مالی وزرات‌خانه یا نهاد مد نظر، می‌تواند بر فعالیت‌های اجرایی مدیران نظارت داشته باشد.
- مدیران مالی و برنامه‌ریزی مؤسسه: با توجه به نیاز خود، اطلاعات و داده‌های حسابداری و مالی را از گزارشات حسابدار دولتی برداشت می‌کنند.
- بازرس‌ها و حسابرس‌های داخلی: از این گزارشات برای ارزایبی و بررسی تأثیر کنترل‌های مالی و ارسال گزارش آن روسای بخش مربوطه استفاده می‌کنند؛
- مدیران برنامه‌ریزی: از این اطلاعات برای تنظیم بودجه سالانه به طور مشخص و دقیق استفاده می‌کنند.
استفاده کنندگان برون‌سازمانی
- هیأت دولت: از این اطلاعات برای کنترل، نظارت و بررسی اطلاعات مالی سازمان‌های دولتی استفاده می‌کند؛
- نمایندگان مجلس: از گزارشات حسابدار دولتی برای نظارت پارلمانی روی بودجه محساب‌شده توسط دیوان محاسبات کشور استفاده می‌کنند؛
- حسابرسان مستقل: بر اساس اصل 55 قانون اساسی کشور، رسیدی به تمام حساب‌های وزارت‌خانه‌ها و همچنین نهادهای دولتی، به عهده دیوان محاسبات کشور و شعبه‌های آن است و آن‌ها از این اطلاعات بهره‌مند می‌شوند؛
- عموم مردم: عموم مردم از این اطلاعات برای آگاهی از بودجه سالانه کشور و همچنین چگونی اجری آن استفاده می‌کنند.
بازار کار رشته حسابداری دولتی چیست؟
شاید از خودتان بپرسید که شرایط کار حسابداری دولتی چیست؟ اگر در حوزه حسابداری تحصیل کرده باشید، می‌توانید در زمینه حسابداری دولتی نیز فعالیت کنید. مشاغل مهم و پرکاربردی در رشته حسابداری دولتی وجود دارند. مشاغل مختلفی از جانب شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف دولتی به حسابداران دولتی پیشنهاد می‌شود. حقوق و مزایای این شغل نیز به‌صورت کاملاً رقابتی مشخص می‌شود. همچنین در صورتی که در زمینه کاری خود تخصص کافی به دست بیاورید، امکان ارتقاء شغلی نیز در آن وجود دارد. البته ارتقاء شغلی ممکن است بیشتر به سطح مدرک تحصیلی بستگی داشته باشد. به‌صورت کلی 5 شغل برتر در حوزه حسابداری دولتی شامل موارد زیر می‌شود:
- حسابدار دولتی
- حسابرس مالیاتی
- نماینده اجرایی خزانه‌‌داری
- حسابدار رسمی
- مدیر مالی
اصول حسابداری دولتی
اصول حسابداری دولتی چیست؟
خب سؤال بعدی این است که اصول حسابداری دولتی چیست؟ اصلاً راز موفقیت در حسابداری دولتی چیست؟ چطور می‌توان در این زمینه فعالیت کرد و به یک حسابدار نمونه تبدیل شد؟ برای آنکه بتوانید در حسابداری دولتی ارتقاء شغلی پیدا کنید، باید در وهله اول اصول حسابداری دولتی را بشناسید و به آن‌ها پایبند باشید. پس در این بخش به شما نشان می‌دهیم که اصول حسابداری دولتی شامل چه مواردی می‌شود. به‌صورت کلی سه اصل مهم و بسیار کلیدی در حسابداری دولتی مطرح می‌شوند که در ادامه درباره آن‌ها صحبت می‌کنیم.
1. حسابداری دولتی باید جامع و کامل باشید
تمامی گزارشات مالی باید شامل کلیه اطلاعات مالی باشند. برای تهیه گزارشات مالی ابتدا باید به مورادی که در زمان بودجه به آن‌ها اشاره شده است ار در گزارش آورد. سپس باید به مواردی اشاره کرد که امکان انتشار محتوا در وبسایت‌های دولتی را دارند. سپس باید اعداد مالی واقعی در کنار اعداد تخمین‌زده‌شده را به هم مقایسه کرد.
2. گزارش حسابداری دولتی باید قابل استفاده باشد
منطورز از قبال استفاده بودن گزارش حسابداری دولتی چیست؟ در اصل یک گزارش باید آنقدر جامع و کامل باشید که هم برای بودجه‌بندی‌های آینده و هم برای دولت بتوان از آن استفاده کرد و در ضمن برای خود سازمان نیز کاربردی باشد. از روش‌های ختلف سازمان‌یافته و مخصوص حسابداری‌های مالی برای تهیه این گزارش باید استفاده کنند.
3. گزارش حسابداری دولتی باید به موقع باشد
بسیاری از امور مالی و مالیاتی نیازمند زمانی خاص برای اجرا هستند. یک حسابدار دولتی بای تمامی امور عملیاتی و محاسباتی خود را به موقع انجام دهد تا در نتیجه بتواند گزارش‌های تکمیل خود را سر وقت تحویل دهد. پس از یک حسابدار دولتی انتظار می‌رود تا از گروه‌های مختلف حسابداری درخواست کند که به موقع گزارش‌های خود را تحویل دهند. همچنین در طول ماه گزارشات مالی را آماده کند و کار‌ها را به روز آخر واگذار نکند.
وقتی که یک حسابدار دولتی به تمامی این اصول پایبند باشد، از نظر اصول کاری رتبه بسیار عالی می‌گیرد. پس اگر قصد دارید تا در زمینه حسابداری دولتی ارتقاء شغلی پیدا کنید، باید این سه اصل را سرلوحه کار خود قرار دهید. در آموزش حسابداری دولتی نیز پایبندی بر پایبندی به این اصول همواره تأکید می‌شود.
سایر اصول حسابداری دولتی
حال که با مبانی حسابداری دولتی آشنا شدید، بهتر است به یاد داشته باشید که برخی اصول هستند که علاوه‌بر 3 اصل بالا، باید به آن‌ها نیز پایبند باشید، در ادامه شما را با جنبه دیگری از اصول حسابداری دولتی آشنا می‌کنیم که پایبندی به آن‌ها نیز اهمیت بسیاری دارند:
- رعایت حساب‌های بودجه‌ای و همچنین دولتی
- استفاده از حساب‌های مستقل
- رعایت کردن حق‌تقدم قوانین و مقرارت مالی هر کشر بر اصول پذیرفته‌شده در حسابداری
- تأمین اعتبار در تعهد و ایجاد
- استفاده از حسابداری تعهدی تعدیل‌شده و مبنای نیمه‌تعهدی به‌صورت هم‌زمان
در نهایت می‌توان گفت که حسابداری دولتی از جمله مشاغل بسیار حساب است که نیاز به دقت و پایبندی به اصول دارد. برای ورود به این حیطه شغلی، نیاز به تحصیلات و تجربه حسابداری خواهید شد. مشاغل مرتبط بسیاری در حوزه حسابداری دولتی وجود دارند؛ اما ورود به آن‌ها بار مسئولیت بسیاری را بر شانه شما می‌گذارد. پس بهتر است ابتدا تجربه و تحصیلات کافی در زمینه حسابداری دولتی پیدا کنید و سپس پا به این عرصه بگذارید.