کلیدی‌ترین وظایف حسابدار صنعتی چیست؟
کسی که می‌خواهد به عنوان حسابدار صنعتی کار کند باید نسبت به وظایف عمومی و تخصصی خود آگاهی کامل داشته باشد. حسابداری صنعتی نه تنها به عنوان پیچیده ترین و مهم ترین گرایش حسابداری محسوب می‌شود بلکه انجام آن نیاز به تخصص زیادی دارد. با خواندن این مطلب می‌توانید با حسابداری صنعتی و وظایف حسابدار صنعتی آشنا شوید. همچنین این مطلب به سوالات شما درباره گزارشات، فعالیت‌ها و امور تخصصی حسابداری صنعتی هم پاسخ می‌دهد.
حسابداری صنعتی
حسابداری صنعتی از جمله مهم‌ترین گرایش‌های آموزش حسابداری است. در حسابداری مدیریت میتوان سرفصل‌هایی از حسابداری صنعتی را هم مشاهده کرد. اما به دلیل اهمیت امور مالی در صنعت و کارخانجات تولیدی، از حسابداری صنعتی به شکل تخصصی استفاده می‌شود. این روش حسابداری، قیمت تمام شده محصولات و تولیدات واحدهای صنعتی را که جزو وظایف حسابدار در شرکت تولیدی است، محاسبه می‌کند.
وظایف حسابدار صنعتی چیست؟
وظایف حسابدار صنعتی یا وظایف حسابدار در شرکت تولیدی را میتوان از جنبه‌های زیادی بررسی کرد. شرح وظایف حسابدار می‌تواند از محیط کار تاثیر بگیرد. این که به عنوان حسابدار صنعتی چه مسئولیت‌هایی به عهده شما گذاشته می‌شود، کاملاً به اندازه شرکت، میزان تجربه و سطح دانش شما بستگی دارد. شما می‌توانید با گذراندن دوره حسابداری صنعتی، دانش خود را در سطح بالا نگه دارید.
در دوره حسابداری صنعتی تمامی مباحث و مفاهیم امور مالی در واحدهای تولیدی و خدماتی به شما آموزش داده می‌شود. از شما انتظار می‌رود که پس از آموزش‌های اولیه بتوانید حسابداری بهای تمام شده را به خوبی انجام دهید. وظایف حسابدار صنعتی یا وظایف حسابدار در شرکت تولیدی عموماً شامل موارد زیر است:
- به دست آوردن هزینه‌های عملیاتی و جمع آوری آن‌ها
- انتخاب روش درست هزینه یابی
- پیش بینی هزینه‌ها و برآورد درست از مخارج
- تعیین و تحلیل انحرافات قیمتی و مقایسه هزینه‌های پیش‌بینی شده و هزینه‌های واقعی
- قیمت گذاری کالاها و محصولات
- شناسایی و کنترل هزینه‌ها و بهینه سازی آن‌ها
- تهیه گزارشات
به طور کلی می‌توانید کارهای زیر را به عنوان وظایف اصلی حسابدار صنعتی در نظر بگیرید:
رسیدگی به امور انبار
از جمله وظایف اصلی حسابدار صنعتی همکاری با انباردار برای رسیدگی به امور آن است. بررسی حواله‌ها و ورود و خروج انبار از جمله وظایف حسابدار به شمار می‌آید. حسابدار صنعتی برای برنامه ریزی خرید و تولید به گزارش‌های حسابداری انبار نیاز دارد.
جمع داری اموال و نگهداری آن‌ها
جمع داری اطلاعات اموال و نگهداری آن‌ها به عهده حسابداران صنعتی است. تمامی اموال در شرکت باید قابل ردیابی باشند. مواد اولیه، ماشین آلات، تجهیزات، میز و صندلی و حتی اموال ساده مثل مداد و خودکار تحویل شده به پرسنل باید در محاسبات حسابداری صنعتی لحاظ شود. حسابدار صنعتی باید در کنار مسئول انبار تمامی گزارش‌های مربوط به اموال را تهیه کند.
به دست آوردن بهای تمام شده محصول تولیدی
بهای تمام شده محصول باید بر اساس فاکتور‌های استاندارد و موجود روز محاسبه شود. در طول سال امکان تغییر قیمت مواد اولیه، حمل و نقل، دستمزد و… وجود دارد. به همین دلیل حسابدار صنعتی در صورت تغییر هر کدام از این موارد باید قیمت محصول تولیدی را به روز محاسبه کند. هرگونه اشتباه یا تاخیر در محاسبه قیمت روز محصولات می‌تواند منجر به ضرر و زیان شرکت یا جریمه از سمت مراجع قانونی می‌شود.
بررسی حواله‌های انبار
در سیستم حسابداری تمامی حواله‌های انبار به شکل ریالی ذخیره می‌شوند. حواله‌های انبار مواد اولیه، انبار قطعات و لوازم مصرفی، انبار محصول، انبار دارایی‌های ثابت، انبار ضایعات، انبار کار در حال ساخت، انبار مستقیم باید در گزارش‌های سالیانه بررسی شوند. در برنامه ریزی‌های دقیق مالی و سرمایه گذاری‌های کلان این کار اهمیت زیادی دارد. به همین دلیل بررسی حواله‌ها باید دقیق و جزیی صورت بگیرد.
پلاک کوبی کلیه اموال
از جمله وظایف اصلی حسابداران صنعتی و تازه کار، بررسی موجود یا ناموجود بودن اموال شرکت است. پلاک کوبی کلیه اموال به مدیر حسابداری صنعتی کمک می‌کند تا در صورت جابه‌جایی اموال، آن را ردیابی نماید. تمامی اموال باید دارای کد شناسه و شماره ثبت باشند.
تهیه گزارش‌های اموال منقول و غیر منقول
تمام دارایی‌های منقول و غیر منقول شرکت باید از سمت حسابدار صنعتی مشخص شود. دارایی‌ها و بدهی‌ها در حسابداری اهمیت زیادی دارد. حسابداری صنعتی هم تمرکز خود را روی پیدا کردن و مشخص نمودن تمامی دارایی‌های واحد تولیدی گذاشته است. حتی اموال از کار افتاده، اسقاط شده یا از رده خارج شده هم باید به عنوان دارایی در گزارش‌های حسابدار وجود داشته باشد.
ارتباط خوب و موثر
حسابداران صنعتی باید با دیگر واحدهای حسابداری و مالی ارتباط خوب و موثر داشته باشند. دریافت اطلاعات از واحدهای دیگر بدون کمک افراد و اشخاص شاغل در آن بخش ممکن نیست. به همان ترتیب که دیگران با حسابداران تعامل اطلاعاتی دارند، حسابدار صنعتی هم باید این وظیفه را به خوبی انجام دهد. یک حسابدار صنعتی باید راه ارتباط موثر با مدیران بالادستی، کارمندان هم‌رده و زیر دست را بلد باشد.
حسابداری بهای تمام شده در بودجه ریزی عملیاتی چگونه است؟
بودجه ریزی عملیاتی علاوه بر استقرار نظام مالی در سیستم، پاسخگویی مدیران میانی به مدیران بالادستی در قبال مسئولیت‌ها را راحت‌تر می‌کند. هدف از انجام حسابداری بهای تمام شده در بودجه ریزی عملیاتی، مدیریت بخش مالی و افزایش اثربخشی مخارج است. از جمله وظایف حسابدار صنعتی، تخصیص بودجه به فعالیت‌های مختلف سازمانی است.
او کسی است که باید تفکیک و تقسیم بندی هزینه‌ها را انجام دهد. حسابدار صنعتی:
- بهای تمام شده کالا و خدمات را به دست می‌آورد؛
- تکنیک‌ها و روش‌های هزینه یابی را مشخص می‌کند؛
- سفارش کار را قبول یا رد می‌کند؛
- برای تولید محصولات مشترک با دیگر واحدهای صنعتی برنامه ریزی می‌نماید.
مدل‌های کمی و کیفی که در گزارش حسابدار صنعتی وجود دارد، حجم تولید و همچنین میزان ارائه خدمات و فروش را برای آینده پیش بینی می‌کند. در نهایت کسی است که بر اجرای سیاست‌های بودجه و اصلاحات آن، نظارت خواهد داشت.
هدف حسابدار صنعتی از به کارگیری روش های هزینه یابی، کاهش هزینه‌ها در عین افزایش کیفیت است
انواع روش‌های هزینه‌یابی
روش‌های هزینه‌یابی حسابداری صنعتی دارای ۶ نوع کلی است. این حسابدار است که باید با در نظر گرفتن شرایط (مثلا هزینه یابی بر مبنای فعالیت)، نوع روش هزینه یابی را انتخاب کند. انتخاب روش هزینه یابی در طبقه بندی هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم تاثیر گذار است. از جمله اصلی‌ترین وظایف حسابدار صنعتی انتخاب یکی از روش‌های زیر برای هزینه یابی است:
- هزینه یابی جذبی: در این روش هزینه یابی، تمرکز روی عدد به دست آمده از هزینه‌های مستقیم و هزینه‌های ثابت در بهای تمام شده کالا است. این روش را به نام هزینه یابی کامل هم می‌شناسند.
- هزینه یابی مستقیم: در روش هزینه یابی مستقیم، هدف اصلی پیدا کردن تمامی هزینه‌های متغیر در روند تولید محصول یا ارائه خدمات است. در این روش کاهش و افزایش میزان تولید می‌تواند روی قیمت نهایی محصول تاثیر گذار باشد.
- هزینه یابی برآوردی: روش هزینه یابی برآوردی برای آن استفاده می‌شود که هزینه یک قرارداد سفارش محصول به دست بیاید. همچنین این روش می‌تواند مخارج پس از فروش را مشخص کند. هدف اصلی استفاده از این روش، تخمین و پیش بینی هزینه‌ها است.
- هزینه یابی سفارش کار: هزینه یابی سفارش کار، مناسب محصولاتی است که به شکل سفارشی و به درخواست مشتری تولید می‌شود. بازه زمانی سفارش، حجم خط تولید و میزان سفارش مشتری می‌تواند در قیمت محصول تاثیر گذار باشد.
- هزینه یابی مرحله ای: هزینه یابی مرحله‌ای در مراکزی که تولید محصولات با فرآیند پیوسته و مداوم را انجام می‌دهند، استفاده می‌شود. عدد به دست آمده از این روش، انحراف کمی با مخارج واقعی دارد زیرا هزینه‌ها به روز محاسبه می‌شوند.
- هزینه یابی استاندارد: این روش با در نظر گرفتن مشخصات استاندارد مواد، دستمزد و سربار ساخت انجام می‌شود. پیدا کردن انحرافات و به دست آوردن هزینه‌های پیش بینی شده با مخارج انجام شده در این روش آسان است.
برای آشنایی بیشتر با هزینه یابی چرخه عمر محصول، به بلاگ پکت سر بزنید.
تهیه گزارش بهای تمام شده تولید
نحوه تهیه گزارش بهای تمام شده تولید از جمله کارهایی است که از تمامی حسابداران صنعتی انتظار می‌رود. یک حسابدار صنعتی خبره باید گزارش قیمت تمام شده تولید را با در نظر گرفتن جزئیات ارائه دهد. گزارشی که حسابداران صنعتی تهیه می‌کنند باید شامل هزینه‌های ثابت، هزینه‌های متغیر، هزینه‌های مختلط، هزینه‌های نیمه متغیر و هزینه‌های نیمه ثابت باشد. علاوه بر آن گزارش بهای تمام شده تولید باید شامل جداول مختلفی مانند جدول بهای تمام شده کالای فروش رفته و جدول بهای تمام شده کالای تولیدی باشد.
آیا حسابداری صنعتی همان حسابداری بهای تمام شده است؟
تفاوت حسابداری صنعتی با حسابداری بهای تمام شده
شاید در ابتدا تصور کنید که حسابداری صنعتی همان حسابداری بهای تمام شده است. در صورتی که حسابداری بهای تمام شده می‌تواند به عنوان بخشی از وظایف حسابدار صنعتی در نظر گرفته شود. حسابداری بهای تمام شده تنها به یک سوال کلیدی پاسخ می‌دهد؛ هر موجودیت در سیستم را با چه قیمتی به دست آورده‌ایم و با چه قیمتی باید بفروشیم.
در صورتی که حسابداری صنعتی علاوه بر پیدا کردن هزینه تولید یا خرید و مشخص کردن قیمت فروش، کارهای دیگری را هم انجام می‌دهد. از جمله وظایف حسابدار صنعتی پیدا کردن منابع درآمدی و مراکز هزینه است. او کسی است که تخصیص بودجه و درآمد را به فعالیت‌های سیستم کنترل می‌کند. دادن گزارش بر اساس تجزیه و تحلیل این فرایند هم وظیفه حسابدار صنعتی است.
به هرحال حسابداری بهای تمام شده را میتوان یک وظیفه کلیدی و اصلی برای حسابداران صنعتی در نظر گرفت. بنابراین از یک حسابدار صنعتی خبره انتظار می‌رود که کارهای زیر را انجام دهد:
- هزینه یابی خرید کالاها و مواد اولیه
- تعیین قیمت فروش محصولات و خدمات
- قبول یا رد سفارش مشتریان و خریداران
- مشخص کردن محصولات سودده و زیان‌ده
- برنامه ریزی تولید یا توقف تولید محصولات
- بهینه سازی خط تولید
- کاهش هزینه‌ها در فرآیند تولید
سخن آخر
دوره حسابداری صنعتی آموزشگاه حسابداری حسابداران خبره، نه تنها شما را با حسابداری بهای تمام شده کالاها و خدمات آشنا می‌کند، بلکه می‌توانید سرفصل‌های دیگری مانند روش‌های مختلف هزینه‌یابی و تسهیم هزینه‌های سربار را هم آموزش ببینید. دوره حسابداری صنعتی - بهای تمام شده - موسسه پکت شامل دروس زیر است:
- ساختار عوامل تولید (مواد، دستمزد و سربار)
- بررسی عناصر گزارش قیمت تمام شده تولید
- روش‌های مختلف هزینه‌یابی
- ضایعات تولید و نحوه ارزیابی آن
- معادل آحاد تولید و نقش آن در محاسبه بهای تمام شده محصول
- تسهیم هزینه‌های سربار در دوایر تولیدی و خدماتی
- مراکز هزینه و طبقه‌بندی آن‌ها
با شرکت در این دوره می‌توانید تسلط کافی روی مباحث حسابداری صنعتی پیدا کنید. بزرگترین چیزی که پس از این دوره همراه خود می‌برید، توانایی و مهارت است. اما در صورت نیاز می‌توانید مدرک معتبر حسابداری صنعتی را هم دریافت کنید. این مدرک با امضای انجمن حسابداران خبره و دانشگاه صنعت نفت صادر می‌شود. برای ثبت نام به مدرک کارشناسی حسابداری یا رشته‌های مرتبط و حداقل 1 سال سابقه کار، نیاز خواهید داشت.