حسابداری دو طرفه چیست؟
حسابداری دو طرفه یا دوبل چیست و چگونه انجام می‌شود؟ به عنوان یک حسابدار خبره و حتی ساده، باید آشنایی کافی را با این نوع از حسابداری داشته باشید. در صورت نیاز، می‌توانید از این روش برای رسیدگی به امور مالی و تایید صحت داده‌های مالی استفاده کنید. با پکت همراه باشید.
حسابداری دو طرفه
معرفی حسابداری دو طرفه
انجام کار حسابداری شرکت‌ها و حسابداری مربوط به واحدهای صنعتی، تولیدی، بازرگانی، خدماتی و… نیاز به بررسی ویژگی‌ها و شرایط خاص آن مجموعه دارد. برای بررسی دقیق‌تر و جزیی‌تر ورودی‌ها و خروجی‌های هر شرکت، حسابدار ممکن است از انواع روش‌ها و متدهای حسابداری روز استفاده کند. این کار برای جلوگیری از بروز خطا و اشتباهات مهم است. حسابداری دو طرفه هم از این دست روش‌هاست که رسیدگی به امور مالی را برای حسابدار راحت‌تر می‌کند.
برای اینکه کار ترازبندی و ارائه گزارش ترازنامه به راحتی صورت بگیرد، انجام حسابداری دو طرفه بهترین کار است. در صورتی که شرکت از حسابداری نقدی یا حسابداری تعهدی برای مدیریت امور مالی و سر و سامان دادن به حساب‌های مالی استفاده کند، باید از حسابداری دو طرفه بهره گرفت. در حسابداری دوطرفه، مبالغ تراکنش (ورودی و خروجی)، حداقل در دو حساب مختلف ثبت و ضبط می‌شود. این کار برای به حداقل رساندن اشتباهات و جدا کردن حساب بدهکار و بستانکار است.
انواع حساب‌های مالی در حسابداری دوطرفه
همانطور که گفتیم، این روش حسابداری به کاهش اشتباهات مالی و خطاهای محاسباتی کمک می‌کند اما باید برای انجام، انواع حساب‌های مالی را هم بشناسید. در حسابداری به روش دو طرفه، ثبت اطلاعات مالی و تعاملات مالی شرکت‌ها (همان تراکنش مالی)، در حساب‌های زیر طبقه بندی می‌شود:
- حساب درآمد
- حساب دارایی
- حساب هزینه
- حساب بدهی
- حساب حقوق مالکین سهام
- حساب سود
- حساب زیان
این 7 دسته حساب، کلیت و ماهیت حسابداری به روش دو طرفه را مشخص می‌کند. در واقع این حساب ها، مشخص کننده حساب بدهکار و حساب بستانکار هستند. البته تعریف این حساب‌ها با مفهوم بدهکار و بستانکاری که در مفاهیم اولیه حسابداری وجود دارد، متفاوت است. در ادامه مطلب، به نحوه محاسبه بدهکاری و بستانکاری در این روش می‌پردازیم.
وضعیت صورت ترازنامه و صورت سود و زیان با استفاده از حسابداری دوبل
نحوه محاسبه بدهکاری و بستانکاری در حسابداری دو طرفه (با ذکر مثال)
هدف اصلی از انجام حسابداری دو طرفه، محاسبه میزان بدهکاری و بستانکاری شرکت است. در دفاتر حسابداری دو طرفه، بدهی‌ها در سمت چپ و بستانکاری‌ها در سمت راست جدول نوشته می‌شود. میزان و مجموع این دو ستون باید در انتها با هم برابر باشد. هدف از انجام کار هم همین است. اینکه بدانیم مجموع ستون بدهی‌ها با مجموع ستون بستان‌ها مساوی است، یعنی به تراز مالی دست پیدا کرده ایم و خطا در محاسبات وجود ندارد. برای درک بهتر، مثال زیر را در نظر بگیرید:
فرض کنید که می‌خواهید یک وسیله برای دفتر کار، یک خوراک برای وعده غذایی کارکنان یا هر چیز دیگر را بخرید و تهیه کنید. در کنار این فرض، می‌دانیم که برای انجام حسابداری دوبل یا دو طرفه، دو حساب خرید (همان بدهکار) و حساب صندوق (همان بستانکار) وجود دارد. اگر مبلغ و هزینه خرید را 1000 واحد در نظر بگیریم، این پول باید از حساب صندوق به حساب خرید منتقل شود. در این صورت، حساب صندوق ۱۰۰۰ بستانکار و حساب خرید ۱۰۰۰ بدهکار می‌شود. در ازای این بدهکاری، باید یک واحد از جنس خریداری شده یا خدمات دریافت شده، به حساب موجودی دارایی‌ها اضافه شود.
یک مثال دیگر از روش حسابداری دوبل می‌تواند دریافت وام و تسهیلات بانکی باشد. هنگامی که بانک و دیگر موسسات مالی، به اشخاص حقیقی یا شرکت‌ها وام می‌دهند، آن شرکت را بدهکار و خود را بستانکار می‌کنند. در حساب پرداخت بانک، مبلغ وام دریافتی شما به عنوان بستانکاری نوشته می‌شود. از طرفی، در حساب صندوق بانک، همان مبلغ به عنوان بدهی قرار دارد. در سمت مقابل، حساب شرکت به میزان وام و تسهیلات دریافتی، شارژ شده و افزایش پیدا کرده است. یعنی در حساب بدهی، مبلغ وام با عنوان افزایش و در حساب دارایی، مبلغ وام با عنوان کاهش باید ثبت شود.
فرمول کلی حسابداری دو طرفه
فرمول حسابداری دوبل، بی شباهت به فرمول محاسبه ترازنامه و فرمول اصول حسابداری نیست. در حسابداری، ما یک فرمول کلی و اساسی داریم:
میزان کل دارایی‌ها = میزان کل بدهی‌ها + مجموع حق و حقوق مالکین سهام
حال این تساوی، می‌تواند ضرر و زیان یا سود و درآمد شرکت را به خوبی نشان دهد. عدم توازن و تراز در هر سمت، بیان کننده سود و زیان شرکت است. کاهش و افزایش هر قسمت هم می‌تواند باعث تغییر در واحد دیگر شود. مثلا، بدهی‌های جاری و غیرجاری شرکت، میزان دارایی‌های آن شرکت را کاهش می‌دهد.
مزایای استفاده از حسابداری دو طرفه
مزایای استفاده از حسابداری دو طرفه
یکی از مهم‌ترین نتایج انجام روش حسابداری دوبل یا دو طرفه، کاهش اشتباهات و از بین رفتن خطاهای محاسباتی در سیستم مالی است. از طرف دیگر، استفاده از این سیستم می‌تواند باعث سازماندهی و مرتب سازی حساب درآمد، دارایی، هزینه و بدهی سال جاری با سال گذشته و مشخص شدن برنامه مالی سال آتی شود. از دیگر نتایج استفاده از این روش، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سود و ضرر شرکت‌ها راحت‌تر و تنها با تهیه گزارش مالی مشخص می‌شود
- اطمینان از درستی و صحت اطلاعات وارد شده بالاتر می‌رود (به کمک کدینگ حسابداری)
- تمام دارایی‌ها و بدهی‌ها در یک سامانه و سیستم جامع ثبت و نگهداری می‌شود
معایب و محدودیت‌های حسابداری دو طرفه
استفاده از سیستم حسابداری دوطرفه با تمام خوبی‌ها و مزیت‌هایش، معایبی هم دارد. در فاز اول، ممکن است این روش برای همه شرکت‌ها و موسسات با فعالیت‌های تجاری و خدماتی متفاوت، مناسب نباشد. با در نظر گرفتن هزینه‌های مادی و معنوی پیاده سازی این روش، امکان سنجی و استفاده از این روش را باید با علم به معایب و محدودیت‌های زیر انجام دهید:
- ضوابط، مبانی، سیاست‌ها و تکنیک‌های حسابداری دوبل، حسابدار را به دردسر می‌اندازد
- برای انجام این روش، باید از حسابدار خبره و باتجربه کمک گرفت و به حسابداران تازه کار، اعتماد زیادی نیست
- پیاده سازی این روش، نیازمند نیروی انسانی متخصص، هزینه بالا و زمان بسیار است
- درصد عدم بروز خطا، 100% نیست و باز هم باید کنترل‌ها و نظارت‌ها ادامه داشته باشد
- خرید سامانه نرم افزار حسابداری دوبل، ممکن است برای بسیاری از شرکت صرفه اقتصادی نداشته باشد
آموزش حسابداری دو طرفه
در آموزشگاه حسابداری حسابداران خبره، می‌توانید انواع متدها و روش‌های روز دنیا را برای محاسبه سود و زیان شرکت‌ها یاد بگیرید. در دوره‌های مقدماتی و پیشرفته آموزش حسابداری پکت، می‌توانید اصول اولیه و روش‌های عملی حسابداری را یاد بگیرید. برای ثبت نام در این دوره و شروع آموزش، به چیزی بیشتر از مدرک دیپلم نیاز ندارید. پس از آن می‌توانید برای شروع استخدام در واحد مالی و کسب تجربه در دنیای تجاری واقعی، درخواست دهید.