بیمه بیکاری و نحوه محاسبه آن برای کارفرمایان
محاسبه بیمه بیکاری به چه شکل انجام میشود؟ چه کسانی مشمول دریافت بیمه بیکاری هستند؟ بیکار کیست و بیمه بیکاری چیست؟ بیمه بیکاری چند ماه پرداخت میشود؟ نرخ بیمه بیکاری در قانون کار چقدر است؟ در سال 1401 محاسبه بیمه بیکاری چه تغییری میکند؟ در این مقاله با آموزشگاه حسابداری پکت همراه باشید تا هر آنچه که درباره بیمه بیکاری از سمت کارفرما و کارمند نیاز است بدانید را متوجه شوید.
بیکار کیست؟
بیکار کیست و بیمه بیکاری چیست؟
اول از همه این سؤال به وجود میاید که بیکار کیست؟ بیکار از نظر قانونی به کسی گفته میشود که بدون میل شخصی خود بیکار شده است؛ اما آماده به کار بوده و میتواند در پست دیگری مشغول به کار شود. بنابراین افرادی که خودشان به میل شخصی استعفا دادهاند و ترک کار کردهاند را بیکار نمینامند. اگر بیمهشده بیکار موقت باشد یا به هر دلیلی همانند بلایای طبیعی از جمله آتشسوزی، زلزله یا سیل بیکار شود هم میتواند از مزایای بیمه بیکاری بهصورت کامل استفاده کند. حتی کارگران فصلی که در پایان فصل کار اخراج شدهاند نیز امکان استفاده از بیمه بیکاری را دارند.
فردی که بیکار شده، باید حداکثر ظرف 30 روز بعد بیکاری، به واحد کار و امور اجتماعی وضعیت خود را اطلاع دهد. همچنین باید اعلام آمادگی برای اشتغال به کار مشابه را اعلام کند. تشخیص اینکه بیکاری فرد ارادی یا غیرارادی است نیز به عهده کمیسیون تصمیمگیری خواهد بود. در نهایت بعد از تأیید مدارک به دست شعب مختلف تأمین اجتماعی، بیمه بیکاری پرداخت میشود.
حال سؤال بعدی این است که بیمه بیکاری چیست؟ به زبان ساده بیمه بیکاری عبارت است از سیستم حمایت از کسانی که بدون میل شخصی خود به هر دلیلی بیکار شدهاند. این سیستم به چنین افرادی کمک میکند تا زمانی که بتوانند یک منبع درآمدی مناسب پیدا کنند، از پس مخارج زندگی خود بر بیایند. البته این تحت شرایطی است که فرد تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی قرار داشته باشد و همچنین اینکه فرد از قابلیت بیمه بیکاری هم استفاده کند و هزینه آن را پرداخت نماید.
بیشتر بخوانید: نرخ بیمه آزاد و اختیاری 1401؛ حق بیمه 1401 چقدر است؟
برای دریافت بیمه بیکرای، باید حداقل 6 ماه سابقه کرای داشته باشید
چه کسانی مشمول دریافت بیمه بیکاری هستند؟
همان طور که در بخش قبلی اشاره کردیم، بیمه بیکاری به شخصی تعلق میگیرد که بدون میل شخصی خودش از کار بیکار شده باشد. همچنین فرد باید تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی بوده و هزینه بیمه بیکاری را نیز پرداخت کرده باشد. فردی که قصد استفاده از بیمه بیکاری را دارد، حداقل 6 ماه سابقه پرداخت حق بیمه را داشته باشد و تبعه کشورهای دیگر نباشند. همچنین نیاز به حداقل یک سال سابقه بیمه در آخرین کارگاهی که فعالیت کرده است را داشته باشد.
این فرد نیاز به یک سال قرارداد کار با پرداخت حق بیمه خواهد داشت. مستمری بگیران و افراد بازنشسته شامل این قانون نمیشوند. کسانی که به دلیل حادثه از جمله زلزله، سیل و آتشسوزی بیکار شدهاند، نیاز به داشتن حداقل سابقه بیمه ندارند و میتوانند بهصورت مستقیم بیمه بیکاری خود را دریافت نمایند. افرادی که صاحبان حرفه و مشاغل آزاد هستند و خودشان را بهصورت اختیاری بیمه کردهاند، مشمول بیمه بیکاری نمیشوند. کارگران فصلی در صورتی که فقط در بین فصل کار اخراج شدهاند، در صورتی که بیکاری آنها غیرارادی باشند، مشمول دریافت بیمه بیکاری خواهند شد.
شما میتوانید قوانین مربوط به بیمه را از مشاور بیمه بپرسید یا اینکه خودتان مشاور بیمه شوید. در مطلب «چطور مشاور بیمه شویم؟»، صفر تا 100 مشاور بیمه شدن را توضیح دادهایم.
بیشتر بخوانید: حسابرسی بیمه چیست و چگونه انجام میشود؟
بیمه بیکاری را چه کسی پرداخت می کند؟
برخی افراد تصور میکنند که مقرری بیمه بیکاری را باید پیمانکار و کارفرما پرداخت کند. این در حالی است که کارفرما فقط مسئولیت بیمه کارکنان خود را دارد و در نهایت بعد از اینکه سازمان تأمین اجتماعی تشخیص دهد فرد مشمول دریافت مقرری بیمه بیکاری میشود، خود سازمان این مقرری را پرداخت میکند و هیچ ارتباطی به کارفرما ندارد. اما برای دریافت برگه مفاصا حساب بیمه لازم است تا پرداخت بیمه بیکاری، در زمان مقرر و به میزان معین باشد. بنابراین، حسابداران شرکتهای پیمانکاری باید توجه زیادی به این دست از مسائل داشته باشند.
مدارک لازم برای دریافت بیمه بیکاری
مشمولان دریافت بیمه بیکاری، برای انجام فرآیندهای اداری باید مدارک زیر را داشته باشند:
- قرارداد 1 سال آخر همراه با مهر و امضای کارفرما و امضای کارمند یا کارگر
- نامه عدم نیاز کارفرما. در این نامه باید بهصورت کامل قید شود که کارفرما نیازی به حضور این نیرو در شرکت ندارد و قرارداد او را تمدید نمیکند. در صورت عدم وجود این نامه، باید مراحل قانونی را پشت سر بگذارید تا اثبات کنید که اخراج شدهاید و بدون میل شخصی خود از کار بیکار هستید.
- استعلام سوابق بیمه از شعبه تأمین اجتماعی. این استعلام باید بهصورت ریز و دقیق انجام شود. محاسبه بیمه بیکاری منوط به سوابق بیمه فرد خواهد بود.
- اصل و کپی کارت ملی و شناسنامه
- کپی آخرین مدرک تحصیلی
- کارت پایان خدمت برای آقایان
شاید در نگاه اول مزایای بیمه بیکاری بالا باشد اما باید بدانید که این نوع از بیمه، تنها تا 2 سال پرداخت میشود
بیمه بیکاری چند ماه پرداخت می شود؟
مدت زمان پرداخت مقرری بیمه بیکاری بر اساس فاکتورهای مختلف، متفاوت خواهد بود. این بیمه بهصورت کلی برای افراد مجرد از 36 ماه و برای افراد متاهل از 50 ماه بیشتر نخواهد بود. میزان حقوق بیکاری که فرد دریافت میکند، ارتباط مستقیم با میزان سابقه پرداخت حق بیمه او خواهد داشت. برای کسانی که از 6 تا 24 ماه کامل سابقه حق بیمه دارند، در صورت مجرد بودن 6 ماه و در صورت متاهل بودن 12 ماه مقرری تعیین میکنند. برای افرادی که بین 25 تا 120 ماه کامل سابقه پرداخت حق بیمه دارند، 12 ماه برای افراد مجرد و 18 ماه برای افراد متاهل مقرری تعیین خواهند کرد.
این روند تا جایی ادامه خواهد داشت که فرد بیش از 241 ماه سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد. این دسته افراد در صورتی که متاهل یا متکلف باشند، 50 ماه و در صورتی که مجرد باشد، 36 ماه حق بیمه بیکاری دریافت خواهند کرد. افراد مسن مشمول قانون مقرری بیمه بیکاری که در زمان بیکار شدن 55 سال یا بیشتر سن داشته باشند و 10 سال حق بیمه خود را پرداخت کرده باشند میتوانند تا زمان رسیدن به سن بازنشستگی از حق بیمه بیکاری خود استفاده کنند.
نرخ بیمه بیکاری در قانون کار
نرخ بیمه بیکاری در قانون کار بر اساس یک سیستم عددی محاسبه میشود. برای محاسبه بیمه بیکاری به میانگین حقوق 3 ماه آخر بیمه شده نیاز خواهد بود. نرخ بیمه بیکاری فرد معادل 55% میانگین حقوق سه ماه آخر بیمه شده پرداخت میشود. همچنین به ازای هر یک از افراد تحت تکلف، 10% به این مبلغ اضافه میشود. همچنین حداکثر تعداد افراد تحت تکلف، 4 نفر خواهد بود. به این ترتیب برای مثال فردی که 3 نفر را تحت تکلف دارد، 85% مبلغ میانگین سه حقوق آخر خود را دریافت میکند. همچنین باید بدانید که حداقل حقوق 608 هزار تومان و حداکثر معادل 80% حقوق سه ماهه آخر تعیین میشود.
بیشتر بخوانید: بررسی کامل قانون کار و تامین اجتماعی {حق بیمه و دستمزد 1400}
مبلغ بیمه بیکاری سال 1401
مبلغ بیمه بیکاری در سال 1401 نیز همانند سالهای گذشته معادل 55% میانگین سه ماه حقوق آخر فرد بیمه شده است و فرد به ازای هر فرد تحت تکلف، 10% بیشتر دریافت میکند. همچنین مبلغ بیمه بیکاری معادل 3% حق بیمه کل تأمین اجتماعی خواهد بود. اگر کارفرما این حق بیمه بیشتر را تحت عنوان بیمه بیکاری پرداخت نکرده باشد، فرد مشمول دریافت بیمه بیکاری نخواهد بود.
جمع بندی
توجه داشته باشید که در تمامی طول مدتی که بیمه بیکاری را دریافت میکنید، نباید بههیچوجه بهصورت رسمی یا غیررسمی مشغول کسب درآمد باشید. این موضوع توسط سازمان تأمین اجتماعی بررسی میشود و اگر متوجه شوند که شما در طول این مدت کسب درآمد داشتید، در مرحله اول مقرری شما را قطع میکنند و حتی در مرحله دوم مجبور به پرداخت جریمه میشوید.
برای حسابداران و کارمندان واحد مالی هم لازم است تا آموزش حسابداری را با در نظر گرفتن چنین چزییاتی درباره انواع بیمهها و قراردادها، بگذرانند. خصوصاً برای کسانی که در بخش استخدام و ثبت قراردادها یا شرکتهای بیمهای کار میکنند، لازم است تا با نحوه محاسبه و پرداخت بیمه بیکاری آشنا باشند. شما هم میتوانید با شرکت در دورههای آموزش حسابداری پکت، برای کسب دانش و مهارت مالی، اقدام کنید.